Orta Amerika’daki Antik Teotihuacan Şehri Modern Yollarla İnşa Edilmiş

Antik Meksika’nın en büyük şehri olan Teotihuacan şehri, altın çağlarını MS 100 ile 600 yılları arasında yaşamıştı. Arkeologlar bu dev şehrin, öncesinde ve sonrasında var olan şehirlerin aksine farklı bir planla oluşturulduğunu keşfetti.

Teotihuacan şehri merkez plaza. Karşısında ünlü Güneş Piramidi. F: Aristos Georgiou

Teotihuacan, Orta Amerika şehri olarak Aztek ve İnkalardan öncesine dayanıyor. Bir şehir devleti olan bu dev yerleşimde, en gelişkin çağında yaklaşık 100.000 kişinin yaşadığı düşünülüyor. Dönemi düşünüldüğünde kuşkusuz dünyanın en kalabalık kentlerinden biriydi.

Önceki planların dışında

Mezoamerika toplulukları kentlerini belirli ilkeler dahilinde inşa etme eğilimindedir. Genellikle kentlerin kamusal alanları tapınaklar, kraliyet sarayı, top sahası gibi kültsel ve yönetimsel alanlar plaza denilen merkezi bir alan etrafında olurdu. Bunlar çevresinde kalan konut alanları daha gelişigüzel bir düzenle araziye yayılma eğilimindedir.

Arizona Üniversitesi’nden Micheal Smith Open Archaeology dergisinde yayınlanan çalışmada, “Teotihuacan şehrinin tasarımcıları ise bahsettiğimiz bu şehircilik ilkelerinin çoğunu yeni ve radikal planlama konsepti için reddettiler.” diyor.

Apartmanın icadı bu şehirde yapılmış olabilir

Teotihuacan şehrinin yerleşim alanlarının daha iyi bir şekilde planlanmıştı. Araştırmacılar ayrıca şehrin apartman denilen daire kompleksini icat eden şehir olduğunu düşünüyorlar. Teotihuacan tasarımcıları geleneksel, tüm dairelerin kullandığı tek giriş mantığına göre çok daha verimli olan her daireye ait bir giriş tasarlamışlardı.

Daha önceki araştırmalar, apartman dairelerini birbirinden ayıran duvarların sıvalı ve resimlerle donatılmış olduğu göstermişti. Zenginlerin ise çatılarını, seramik veya taşlarla süsledikleri ortaya çıkarılmıştı.

Araştırmacılar Teotihuacan şehrinin kendisinden önce gelen diğer şehirlere oranla çok daha büyük bir nüfusa sahip olduğu için özellikle hane halkı seviyesinde çok düzenli bir organizasyona sahip olması gerektiğini düşünüyor. Bu düzenin sağlanması adına şehir net bir ızgara plan ile düzenlenmiş ve diğer erken Mezoamerika şehrine oranla çok daha düzenli ve anlaşılır şehir yapısına kavuşmuştu.

Teotihuacan şehri mimari planı F: Mike Ritchie – Kumiko Sugiyama

Araştırmacılardan Smith, “Teotihuacan, Klasik Dönem Mezoamerikasındaki en kalabalık iki kentten biri konumunda. Çalışmalar benzer bir nüfusun Caracol’da da olabileceğini ortaya koyuyor.” diyor.

“Teotihuacan şehrinin düşüşü ardından 1000 yıl sonra kurulan Aztek başkenti Tenochtitlan Teotihuacan şehrinin iki katı nüfusa ev sahip yapacaktı. Ancak kendi döneminde Teotihuacan büyüklüğü ve yoğunluğu açısından orta Meksika hatta tüm Mezoamerika’daki dev bir anomali gibi gözüküyor.”

Teotihuacan toplumu, şehri tam olarak 6. yüzyılda terk etti ve şehir çöktü. İnsanların bu dev şehrin çöküşüne dair yaptıkları teoriler işgal, iç savaş, çevresel değişim gibi ana başlıklardan oluşmakta ancak muhtemelen çöküşün nedeni bu üç başlığın bir kombinasyonunu içeriyor.

IB Times. 21 Eylül 2017.

Makale: Smith, M. E. (2017). The Teotihuacan Anomaly: The Historical Trajectory of Urban Design in Ancient Central Mexico. Open Archaeology, 3(1), 175-193.