Neolitik Dönemde Y Kromozomu Çeşitliliği Neden Azaldı?

Neolitik dönemin sonundaki sosyal değişiklikler, Y kromozomunun genetik çeşitliliğindeki düşüşü açıklayabilir.

Neolitik çağda, çocukların babalarının soyundan geldiği babasoylu sosyal sistemlerin ortaya çıkışı, yaklaşık 3.000 ila 5.000 yıl önce dünya genelinde gözlemlenen Y kromozomu genetik çeşitliliğindeki dikkat çekici düşüşü açıklayabilir.

Nature Communications dergisinde yayımlanan bir çalışmada bilim insanları, bu babasoylu yapıların Y kromozomu üzerinde çatışmalar sırasında gerçekleşen ölümlerin oranından daha büyük bir etkiye sahip olduğunu ileri sürüyorlar.

Bu sonuca, özellikle Asya’da yürütülen saha çalışmaları da dahil olmak üzere, çağdaş ve savaşçı olmayan ataerkil gruplardan alınan 20 yıllık antropolojik alan verilerinin analiz edilmesi ve çeşitli sosyo-demografik senaryoların modellenmesi sonucunda ulaşıldı.

(İlgili: Antik DNA, Neolitik Dönem Aile Ağacını Ortaya Çıkardı)

Ekip, savaşçı ve savaşçı olmayan senaryoları karşılaştırdı ve iki sürecin genetik çeşitlilik üzerinde önemli bir rol oynadığını gösterdi: Klanların birkaç alt klana bölünmesi ve bazı soy hatlarının diğerlerine göre genişlemesi sonucu sosyal statü farklılıkları.

Bu çalışma, farklı klanlar arasındaki rekabetin yol açtığı iddia edilen şiddetli çatışmaların, bu çatışmalarda çok sayıda erkeğin ölmesiyle Y kromozomunun genetik çeşitliliğinin kaybının kaynağı olduğu teorisini sorguluyor.

Çalışmanın sonuçları, Neolitik ve Tunç Çağı’nda insan sosyal organizasyonu üzerine yeni hipotezler de sunuyor.

CNRS. 24 Nisan 2024.

Makale: Guyon, L., Guez, J., Toupance, B. et al. (2024). Patrilineal segmentary systems provide a peaceful explanation for the post-Neolithic Y-chromosome bottleneck. Nat Commun 15, 3243.