Neandertal DNA’sına Sahip Bazı İnsanların Kafası Daha Basık

Günümüzde belli iki Neandertal genine sahip olan insanların, tıpkı Neandertaller gibi kafaları daha uzun ve tepesi daha düz.

Yeni bir araştırmaya göre, binlerce yıl önce Neandertallerle çiftleşmek, günümüzde bazı insanların daha uzun beyinlere sahip olmasına neden oldu.

İnsan kafasının önemli bir özelliği, daha uzun kafaya sahip olma eğilimi gösteren soyu tükenmiş akrabamız Neandertallerin aksine yuvarlak olması.

Daha önceki araştırmalar, Neandertallerden bize geçen genetik materyalin enfeksiyonlarla mücadele etmemizde yardımcı olabileceğini ileri sürdü, ancak yeni çalışma, bazı insanların hâlâ Neandertal benzeri kafalara sahip olduğu sonucuna vardı.

(Neandertaller ve Modern İnsanlar Sanılandan Çok Fazla Seks Yaptı)

Çıplak gözle görülmek için çok küçük olan etki, beyin taramalarında ortaya çıkıyor. Genlerin modern versiyonları, beynin belirli bölümlerini daha etkili bir şekilde işler hale getiriyor gibi gözüküyor.

Neandertaller bizim doğrudan atalarımız değil, uzak kuzenlerimiz. Yaklaşık 40.000 yıl önce atalarımız Avrupa ve Asya’ya ulaştığında, Neandertaller zaten orada yaşıyordu. Çoğu Avrupalının genlerinde toplamda %1 ila %2 oranında Neandertal DNA’sı bulunması, onlarla ürediğimiz anlamına geliyor. 

Max Planck Enstitüsü’nden Simon Fisher, bu genlerin kafa şeklimize bir etkisi olup olmadığını merak etti. Hem Neandertal kafatasları, hem de Neandertallerle olan son ortak atalarımızın kafatasları, bugün yaşayan insanların kafataslarından daha az top şeklinde.

Fisher, “En belirgin anatomik farklılıklardan biri bu.” diyor.

Fisher’in ekibi, bir beyin tarayıcısı ile yaklaşık 4500 Avrupalı’nın kafatasını taradı ve Neandertallerden geçmiş olduğu düşünülen yaklaşık 6700 DNA parçasını aramak için genomlarını sıraladı.

İki DNA parçası, günümüzde Avrupa’da yaşayan insanlardaki daha düz kafatası ile ilişkilendirildi. Daha önce her iki parçanın da beyin gelişiminde rol oynadığı bulunmuştu. Beynin şekli, kafatasının şeklini etkilediği için bu durum oldukça mantıklıydı.

(Neandertal ve Denisovalı Melezi Denny ile Tanışın)

Neandertal DNA parçalarının keşfedildiği beyin bölgelerinin her ikisi de öğrenme ve koordinasyon hareketleri gibi kilit işlevlerde yer alıyor.

Ancak buna rağmen bilim insanları, DNA parçalarının modern insanın bilişsel yetenekleri üzerinde herhangi bir etkisi olduğuna dair hiçbir belirti olmadığını vurguluyor.

Araştırmacılar, bu keşfin modern insanın farklı beyin şekillerini nasıl geliştirdiğini çözmelerine yardımcı olacağını umuyor.

Şimdi, çalışmalarını daha büyük örnekleri de içerecek şekilde genişletmeyi planlıyor ve nihayetinde, insan beyninin şeklini kontrol eden tüm gen grubunu bulmayı ve onların yuvarlaklıklarının diğer özelliklerle nasıl ilişkili olduğunu anlamayı umuyorlar.

New Scientist. The Guardian. 13 Aralık 2018.

Makale: Philipp Gunz, Amanda K. Tilot, Katharina Wittfeld, Fabio Macciardi, Hans J. Grabe, Simon E. Fisher et al. 2018. Neandertal Introgression Sheds Light on Modern Human Endocranial Globularity. Current Biology.