Namibya’daki Taş Devri Oymaları, Ayrıntılı Ayak İzlerini Gösteriyor

Taş Devri sanatçıları Namibya’daki kayalara ayrıntılı insan ve hayvan ayak izleri oydu. Şimdi ise yerli iz sürücüler bu ayak izlerini tanımlıyor.

Şu an Namibya olarak bilinen bölgede, Geç Taş Devri döneminde, kaya sanatçıları insan ve hayvan izlerini o kadar detaylı bir şekilde oyarak işlediler ki günümüz yerli iz sürücüler, bunların hangi hayvanın izini tasvir ettiklerini, ayrıca hayvanların genel yaş ve cinsiyetini belirleyebildiler.

Almanya’nın Friedrich-Alexander-Universität Erlangen-Nürnberg’den Andreas Pastoors ve meslektaşları, bu bulguları PLOS ONE adlı açık erişimli dergide yayımlanan yeni bir çalışmada rapor ettiler.

Hayvan ve insan ayak izlerinden oluşan gravürler, dünya çapında çeşitli tarih öncesi kaya sanatı geleneğinde bulunabilir. Namibya, çok sayıda hayvan ve insan ayak izi oymalarıyla Geç Taş Devri’ne ait avcı toplayıcı kaya sanatı açısından son derece zengin. Tarih öncesi kaya sanatı üzerine yapılan araştırmaların çoğu, bu gravürleri geometrik şekillerle gruplandırıyor, ancak dünya çapında yaygın olmasına rağmen bu ayak izi gravürleri yeterince araştırılmıyor.

(İlgili: Zambiya’da 476.000 Yıllık Ahşap Bir Yapı Ortaya Çıkarıldı!)

Yeni çalışmada araştırmacılar, Orta Batı Namibya’daki Doro Nawas Dağları’ndaki kaya sanatındaki hayvan ve insan ayak izlerini analiz etmek için, Kalahari çölündeki yerli iz sürücü uzmanlardan yardım aldı. Yerli uzmanlar, analiz ettikleri 513 gravürün yüzde 90’ından fazlasında, hayvanın türünü, cinsiyetini, yaş grubunu ve hatta tam olarak hangi bacağı olduğunu tanımlamayı başardılar.

Çalışmaları, kaya sanatının, izlerle temsil edilen hayvanlarda, hayvanların gravürlerinden çok daha fazla çeşitliliğe sahip olduğunu gösterdi. Gravürleri yapanlar ayrıca belirli türler için net bir tercih göstermişlerdi: gençlerden ziyade yetişkin hayvanları ve kadın ayak izleriyle karşılaştırıldığında erkek ayak izlerini tasvir etme olasılıkları daha yüksekti.

Yeni bulgular, muhtemelen kültürel olarak belirlenmiş tercihlerden kaynaklanan kalıpları ortaya koyuyor ancak bu kalıpların anlamı hala bilinmiyor. Araştırmacılar, günümüzün yerli uzmanlarına danışmanın bu alana biraz daha ışık tutabileceğini öne sürüyor. Yerlilerin bilgisi, arkeolojik araştırmaları ilerletmek için muazzam bir kaynak olsa da, bu durumda kaya sanatının kesin anlamı ve bağlamının muhtemelen belirsiz kalacağını belirtiyorlar.

Yazarlar şunları söylüyor: “Namibya’nın kaya yüzleri, çok sayıda Taş Devri hayvan ve insan tasvirinin yanı sıra insan ve hayvan ayak izlerini de içeriyor. Şimdiye kadar araştırmacılar ayak izlerine çok az önem veriyordu çünkü onları yorumlama yeteneğinden yoksundular.”

“Arkeologlar, Namibya Tsumkwe’deki Nyae Nyae Koruma Alanı’ndan yerli  uzmanlarla birlikte birkaç yüz izi daha ayrıntılı olarak incelediler ve şaşırtıcı ayrıntılar keşfettiler: izler, geleneksel hayvan tasvirlerinden daha geniş bir yelpazedeki hayvan türlerini kapsıyor ve çeşitli türlerin temsilinde farklılaşmış kültürel modeller ortaya çıkıyor.”

Public Library of Science. 13 Eylül 2023.

Makale: Lenssen-Erz, T., Pastoors, A., Uthmeier, T., Ciqae, T., Kxunta, U., & Thao, T. (2023). Animal tracks and human footprints in prehistoric hunter-gatherer rock art of the Doro! nawas mountains (Namibia), analysed by present-day indigenous tracking experts. Plos one, 18(9), e0289560.