Namibya’da 280 Milyon Yıllık ‘Bataklık Canavarı’ Keşfedildi

İlk dinozorlardan 40 milyon yıl önce yaşamış olan dev semender benzeri yırtıcının devasa dişleri vardı ve avını tuhaf kafasıyla yutuyordu.

Namibya’daki araştırmacılar, tuvalet oturağı şeklinde bir kafatasına sahip, nesli tükenmiş devasa bir bataklık yaratığına ait fosiller keşfetti.

Gaiasia jennyae, ilk dinozorların ortaya çıkmasından yaklaşık 40 milyon yıl önce, yani yaklaşık 280 milyon yıl önce yaşıyordu ve tetrapodların veya başka bir deyişle dört ayaklı omurgalıların erken evrimine dair bir bakış sunuyor.

Yapılan açıklamaya göre, kafatası 0,6 metreden uzundu ve araştırmacılar hayvanın tamamının 2,5 metre uzunluğunda olabileceğini tahmin ediyor. Bu da onu potansiyel olarak türünün en büyük canlısı yapıyor.

(İlgili: Brezilya’da 237 Milyon Yıllık Timsah Benzeri Bir Sürüngen Bulundu)

Araştırmacılar, bataklık yaratığını Nature dergisinde yayımlanan bir çalışmada tanımladılar.

Çalışmanın ortak başyazarı Jason Pardo, “Gaiasia jennyae bir insan boyutundan oldukça büyüktü, muhtemelen bataklıkların ve göllerin dibinde bulunuyordu.” diyor.

G. jennyae’nin avını avlamasına olanak sağlayan birbirine geçmiş üst ve alt çeneleri bulunuyordu. Araştırmacılar, bu canlının bataklık ekosistemindeki süper avcı olma ihtimalinin yüksek olduğuna inanıyor.

Pardo, “Büyük, düz, tuvalet oturağı şeklinde bir kafası var. Bu da ağzını açıp avını midesine indirmesine olanak sağlıyor.” diyor. “Devasa dişlere sahip, ağzının ön tarafı tamamen kocaman dişlerden oluşuyor.”

Araştırmacılar fosilleri, G. jennyae’nin var olduğu dönemde süper kıta Gondwana’nın güney kısmı olan Kuzeybatı Namibya’da bulunan Gai-As Formasyonu’nda keşfettiler. Ekip, kafatası parçaları ve bir omurga da dahil olmak üzere dört bireye ait fosiller keşfetti.

Çalışmanın ortak başyazarı Claudia Marsicano, “Bu devasa örneğe, kayalıkların üzerinde rastladığımızda gerçekten şoke olduk.” diyor. “Onu gördüğümde, tamamen farklı bir şey olduğunu anlamıştım. Hepimiz çok heyecanlanmıştık.”

G. jennyae’nin yaşadığı dönemde günümüz Namibya’sı daha güneyde, bugünkü Antarktika’nın en kuzey noktasına neredeyse paralel bir noktada bulunuyordu ve bir buzul çağı sona eriyordu.

Ekvatora yakın topraklar kurumaya başlarken ve yeni hayvanlar ekolojik konumlarına ulaşmak için evrimleşirken, geriye kutuplara yakın bataklıklar kaldı ve bu da hayvanların daha ilkel özelliklerini bünyelerinde muhafaza etmelerini sağladı. 

G. jennyae, balıklar ve ilk gerçek dört ayaklı tetrapodlar arasında ara özellikler gösteren erken bir omurgalı olan bir kök tetrapodtu. Kök tetrapodlar hâlâ solungaç gibi sucul özelliklere sahipti ve kara üzerinde hareket etmek için tam olarak evrimleşmemiş uzuvlara sahipti.

Pardo, “Gaiasia’nın bu kadar arkaik olması gerçekten çok şaşırtıcı.” diyor. “Muhtemelen 40 milyon yıl daha öncesinde soyu tükenmiş organizmalarla akrabalığı bulunuyor.”

Pardo G. jennyae’nin, daha güneyde yaşayan hayvanların ekvatora yakın olanlardan tamamen farklı olduğunu gösterdiğini söylüyor. Bu kritik jeolojik dönemdeki başarısı, dünyanın farklı yaşam formlarının var oluşuna katkıda bulunmak için nasıl değişim gösterdiğine ışık tutabilir.

Pardo, “Ne kadar çok araştırırsak, memelilerin ve modern sürüngenlerin ataları gibi ilgilendiğimiz bu önemli hayvan grupları hakkında daha fazla bilgi edinebiliriz.” diyor.

Live Science. 3 Temmuz 2024.

Makale: Marsicano, C.A., Pardo, J.D., Smith, R.M.H. et al. (2024). Giant stem tetrapod was apex predator in Gondwanan late Palaeozoic ice age. Nature 631, 577–582.