Müzik, Avcı-Toplayıcıların Sosyal Ağlar Kurmasını Sağladı

Müzik dili nasıl şekillendirdi? Orta Afrika’daki avcı-toplayıcılar için müzik, önemli bir sosyal ağ işlevi görmüş olabilir.

Sosyal ağlar Facebook, LinkedIn veya Instagram’dan çok önce de vardı. Ancak bu sosyal ağların eski zamanlarda nasıl oluştukları bilim insanlarının kafasını kurcalıyordu. Şimdi ise Nature Human Behavior dergisindeki bir araştırma, müziğin Orta Afrika’daki farklı avcı-toplayıcı grupları birbirine bağlamada önemli bir rol oynadığını gösteriyor.

Orta Afrika, antropologların inceleyeceği zengin bir geçmiş bilgisi sağlıyor. Avcı-toplayıcılar yüzbinlerce yıldır orada yaşıyorlar. Ancak bu süre zarfında topluluklar arasında gelişen kültürel bağlantıyı bulmak zorlayıcı; bunun nedeni kısmen modernleşmenin bazen eski bağları bastırması.

Avcı-Toplayıcılar Dili Nasıl Öğrendiler?

Örneğin bilim insanları, Kongo Havzası’ndaki avcı-toplayıcıların, çiftçi komşuları Bantu’dan dil öğrendiklerinden şüpheleniyorlar. Sonuç olarak, oldukça yeni tarımsal etkileşimlerden oluşan kültür unsurları ile bölgeye yayılmış topluluklar arasındaki uzun vadeli etkileşimlerden kaynaklanan bağları birbirinden ayırmak zor.

(İlgili: Güney Amerika Müzik Aletleri, Nüfus İlişkilerini Yansıtıyor)

Bunu anlamak için Zürih Üniversitesi Evrimsel Antropoloji Bölümü’nden Andrea Migliano liderliğindeki bir ekip, 10 Orta Afrika avcı-toplayıcı grubundan genetik veriler topladı. Daha sonra bu DNA’yı genetik zaman imzalarına dayalı olarak parçalara ayırdılar. Bu bölümler Bantu’larla karşılaşmadan önceki, karşılaştıkları sıralarda ve sonrasındaki dönemleri içeriyordu.

Ekip, her grubun müzik aletleri ve yiyecek arama araçları için kullandığı isimlerin bir listesini topladı. Daha sonra bu isimlerin zaman içinde farklı gruplar arasında nasıl eşleştiğini karşılaştırdılar. Bu sayede ilginç bir şekilde, müzik dilinin topluluklar arasında yiyecek aramayla ilgili kelimelerden daha derin tarihsel bağlara sahip olduğunu ortaya çıkardılar.

Araştırmacılar, “Bu, avcı-toplayıcı gruplar arasındaki genetik ve kültürel alışverişin çok eski olduğunu ve son çiftçilik yayılımlarından sonra çoğunlukla etkilenmediğini, avcı-toplayıcı ağların derin bir geçmişine ve Kongo Havzası boyunca kesintisiz kültürel bağlantıya işaret ettiğini gösteriyor.” diyor.

Eski Müzikal Bağlar

Araştırmacılar bu müzikal bağların zaman içindeki gücü karşısında oldukça şaşırdıklarını söylüyor.

Migliano, “Orta Afrika’daki farklı avcı-toplayıcı gruplar çok farklı ailelerden gelen dilleri konuşsalar da müzikle ilgili çok sayıda kelimeyi paylaşıyorlar. Dolayısıyla bu sözcüklerin izi, avcı-toplayıcı toplulukların Bantu komşularının dillerini benimsemesinden önceki bir zamana kadar izlenebiliyor” diyor.

Yiyecek arama araçlarına ilişkin kelimelerin güçlü bir kültürel bağlantısı yoktu. Bunun yerine kelimeler benzer çevrelerden insanlar arasında paylaşılıyordu. Buna karşılık, bazı müzik enstrümanlarının isimleri yüzlerce kilometre uzaktaki insanlardan gelmiş olsalar bile benzerdi.

Migliano, “Modern insanların geniş ölçekli kültürel ağlarının geçmişte, en azından Orta Afrika’da, derin kökleri var” diyor.

Discover Magazine. 29 Mayıs 2024.

Makale: Padilla-Iglesias, C., Blanco-Portillo, J., Pricop, B. et al. (2024). Deep history of cultural and linguistic evolution among Central African hunter-gatherers. Nat Hum Behav.