Müzeye İsimsiz Gönderilen Tunç Çağı Baltaların Gizemi Çözüldü

Bu yılın başlarında, gizemli bir şekilde İrlanda Ulusal Müzesi’ne bir paket içinde Tunç Çağı’na ait iki balta başı gönderildi.

Eserler hakkında daha fazla bilgi edinmeyi uman müze yetkilileri, isimsiz göndericiye ortaya çıkma çağrısında bulundu.

Şimdi ise, bu garip olaydan birkaç ay sonra gizem çözüldü: 4.000 yıllık bu eserler, İrlanda’nın merkezindeki Westmeath ilçesinde bir tarlada ortaya çıkarılmıştı.

Tarlanın sahibi olan Killucan köyünde çiftçilik yapan Thomas Dunne adında bir çiftçi, eserler hakkında çıkan tartışmaları, haberlerde bir hafta boyunca gündemde kaldıktan sonra öğrendi.

Dunne, bu yazın başlarında balta başlarına rastladı. Hayvan yemi için ot biçerken, “biçerdöverden bir parça çelik koptuğunu hissettim” diyor.

(İlgili: Polonya’daki Ormanda 3.500 Yıllık Baltalar Bulundu)

“Başka bir şeye zarar vereceğinden korktuk, bu yüzden metal dedektörü olan bir adam bulup onu aramaya gittik.” diye ekliyor. “O, balta başlarını bir sıra kayın ağacının altında buldu. Biz onların sadece eski at sabanlarının ya da hurda parçaları olduğunu düşündük. Aynı şekilde onları tekrar çukura atabilirdik!”

Metal dedektörü kullanan kişi nesnelerin sıra dışı olduğunu düşündü ve bunları İrlanda Ulusal Müzesi’ne göndermeye karar verdi. Müze, eserleri aldığında, bunların Tunç Çağı’nda yapıldığını belirledi ve bilgi için bir çağrı yapana kadar Dunne, balta başlarının biçerdöveriyle üzerinden geçtiği “hurda” parçaları olduğunu fark etmedi.

Düz metal aletler posta yoluyla ulaştığında, müze uzmanları şaşkınlık yaşadı. Uzmanlar, eserleri İrlanda’da erken Tunç Çağı’nın başlamasından birkaç yüzyıl sonrasına, MÖ 2.150 ile 2.000 yılları arasına tarihlenen balta başları olarak tanımladılar. Ancak daha fazla bilgiye ihtiyaçları vardı.

Müzenin İrlanda antik eserleri koruma görevlisi Matt Seaver, Temmuz ayında yaptığı bir açıklamada, “Müze olarak bu erken Tunç Çağı balta başlarının keşfinden dolayı çok heyecanlıyız, ancak bu nesnelerin anlamını tam olarak anlayabilmek için nerede bulunduklarını bilmemiz gerekiyor.” dedi. “Bir nesne kendi başına bir anlam ifade eder, ancak bir nesne bağlamı içinde olduğunda, bize bu nesnelerin nerede ve neden kullanıldıkları hakkında bir şeyler anlatır.”

Şimdi ise araştırmacılar istedikleri bağlama sahipler. Westmeath’te yerel bir tarihçi ve tur rehberi olan Ruth Illingworth, baltaların yapıldıkları dönemde “çok ileri teknoloji” olduğunu belirtiyor.

“O dönemde bu baltaları üreten metal işçileri başkaları tarafından sihirbaz olarak görülürdü” diye ekliyor. “Bu baltaları yapan insanlar kesinlikle seçkinlerin bir parçasıydı. Bu, inanılmaz, güzel bir işçilik eseri.”

İrlanda yasalarına göre, hükümetten yazılı izin almadan dedektörle arkeolojik nesneler aramak yasak. Dunne’ye yardım eden dedektörcünün kimliği açıklanmadı.

Dunne, tarlasında daha önce buna benzer bir şeyle karşılaşmadığını ve aynı alanda ot biçimini otuz yıldan fazla bir süredir yaptığını belirtiyor.

“Sadece sıradan bir yeşil tarla; çevresinde herhangi bir anıt ya da başka bir şey yok,” diyor Dunne. “Balta başlarının benim tarlamdan çıktığına inanamadım.”

Smithsonian Magazine. 7 Ağustos 2024.