Mozaikte Antik Roma Su Çarkının En Eski Temsili Bulundu

Suriye’de yer alan Apamea Antik Kenti’nden çalınan mozaiklerin, Roma hidrolik su çarkının en eski temsili olduğu belirlendi.

Apamea, Büyük İskender’in ölümünden sonra kurduğu imparatorluğu kontrol etmek için savaşan generallerden biri olan Seleucus I Nicator tarafından MÖ 300’lü yıllarda kurulan bir antik Yunan ve antik Roma kentiydi. 

MÖ 64’te, Gnaeus Pompeius Magnus (aynı zamanda Büyük Pompey olarak da bilinir), şehri Suriye’nin Roma eyaletinin bir parçası bağlamında topraklarına katarak, Apamea’ya ilerledi. MS 115 yılındaki depreme (aynı zamanda 115 Antioch depremi olarak da bilinir) cevaben Romalılar, Apamea’nın sokaklarını tipik bir Roma ızgara planı ile ve su kemerleri, hamamlar ve tiyatro gibi büyük kamu binaları ile tekrardan inşa etti.

(Atatürk Barajı Kıyısında Mozaik Taban Bulundu)

Mozaik, 2011 yılında kaçak kazı yürüten yağmacılar tarafından çalındı ve karaborsadaki antik eser koleksiyonerlerine satıldı. Yağmacılar, yasadışı satışı daha kolay hale getirmek için mozaiğin fotoğraflarını internet üzerinden yayınladı. Mozaik şu anda Varşova Üniversitesi Arkeoloji Fakültesi’nden araştırmacılar tarafından araştırılıyor.

Araştırmacılara göre, mozaik yaklaşık olarak 19 metrekare, figürlü şekiller ile üç şeritten oluşuyor ve çağdaş ikonografik kaynaklarda nadiren gösterilen devasa bir hidrolik çarkı (veya Noria) gösteriyor.

Varşova Üniversitesi Arkeoloji Enstitüsü’nden Dr. Marek T. Olszewski, çalınan mozaiğin şimdiye kadar bilinen en eski hidrolik çarkın örneğini gösterdiğini, muhtemelen MS 4. yüzyılın ilk yarısına ve muhtemelen imparator Büyük Konstantin dönemine (MS 306-337) ait olduğunu söylüyor.

Hidrolik su çarkları, nehir akıntısı ile çalışıyor ve bir nehirden çekilen suyu, tarlaları sulamak amacıyla su kemerine kaldırmaya yarıyordu. Ayrıca büyük yerleşim yerlerinde halka açık çeşmeler, termal hamamlar ve yüksek statülü villalar için su sağlıyordu.

Araştırmacılar, incelenen mozaik örneğinde, bir havuz ve kaydıraktan oluşan bir Roma hamamına kaynak sağlamak için Orontes Nehri’nden su çekmek için piramitsel bir yapı üzerine kurulmuş ahşap bir çarkın bulunduğu sonucuna vardılar.

Mozaiğin bulunduğu yer henüz bilinmiyor ve soruşturma Interpol tarafından devam ettiriliyor. 

Heritage Daily. 23 Ekim 2020.