Modern İnsanda Neandertal DNA’sının Etkileri İnceleniyor

Ataları Afrika’dan göç etmiş günümüz insanının DNA’sındaki Neandertal genlerinin, hangi özelliklerimizi aktif olarak etkilediği inceleniyor.

Son bilimsel keşifler, Neandertal genlerinin, ataları Afrika’dan göç etmiş günümüz insanının DNA’sının yüzde 1 ila 4’ünü oluşturduğunu ortaya çıkardı, ancak bu genlerin hala insan özelliklerini ne kadar aktif olarak etkilediği sorusu şimdiye kadar cevapsız kaldı.

Cornell Üniversitesi liderliğindeki çok kurumlu bir araştırma ekibi, Afrika kökenli olmayan insanlarla Neandertaller arasındaki 50.000 yıllık melezleşmenin genetik etkilerini incelemek için yeni bir dizi hesaplamalı genetik araç geliştirdi. Çalışmanın, yalnızca Neandertaller yok olmadan önce Afrika’dan göç edenlerin akrabaları ve özellikle Avrupa kökenli olanlar için geçerli olduğu belirtildi.

(İlgili: Neandertalleri Aptal Olarak Görmenin Zamanı Artık Geçti)

eLife’da yayımlanan çalışmada araştırmacılar, bazı Neandertal genlerinin modern insanlarda bağışıklık sistemi üzerinde önemli etkileri olanlar da dahil olmak üzere belirli özelliklerden sorumlu olduğunu bildirdi. Ancak genel olarak çalışma, modern insan genlerinin birbirini izleyen nesiller boyunca galip geldiğini gösteriyor.

Söz konusu çalışmanın ortak yazarı April (Xinzhu) Wei, “İlginç bir şekilde, modern insan bağışıklık, metabolik ve gelişim sistemlerinde yer alan tanımlanmış genlerin birçoğunun, ataların Afrika’dan göç etmesinden sonra insan evrimini etkilemiş olabileceğini bulduk. Özel yazılımımızı, daha fazla araştırma yapmak isteyen herkesin ücretsiz indirmesi ve kullanması için kullanıma sunduk.” diyor.

Araştırmacılar, Birleşik Krallık Biobank’tan Afrika kökenli olmayan 300.000’den fazla Britanyalı hakkında genetik ve fenotipik verileri içeren geniş bir veri setini kullanarak büyük olasılıkla Neandertallerden gelen 235.000’den fazla genetik varyantı inceledi. DNA’daki bu farklılıkların 4.303’ünün modern insanlarda önemli bir rol oynadığını ve birinin kalori yakma hızı veya belirli hastalıklara karşı kişinin doğal bağışıklık direnci gibi 47 farklı genetik özelliği etkilediğini buldular.

Yeni çalışma, modern insan varyantlarından genleri tamamen ortadan kaldıramayan önceki araştırmaların aksine, Neandertal genlerine atfedilen varyantlara odaklanmak için daha kesin istatistiksel teknikler kullandı.

Çalışma, Birleşik Krallık’ta yaşayan neredeyse tamamen beyaz bireylerden oluşan bir veri seti kullanırken, ekip tarafından geliştirilen yeni hesaplama yöntemleri, arkaik insanların modern insanlar üzerindeki genetik etkilerini daha derinlemesine araştırmak için diğer büyük veritabanlarından evrimsel içgörüler toplamada ileriye dönük bir yol sunabilir.

California Üniversitesi’nde kıdemli araştırmacı Sriram Sankararaman, “On binlerce yıl önce arkaik insanlarla melezleşmenin günümüz insanının biyolojisini hala nasıl şekillendirdiğini anlamakla ilgilenen insan evrimi üzerine çalışan bilim insanları için, bu çalışma bu boşlukların bazılarını doldurabilir. Daha geniş anlamda bulgularımız, bu tür olayların yankılarının nasıl hem yararlı hem de zararlı sonuçlara sahip olabileceğine bakan evrimsel biyologlar için yeni bilgiler sağlayabilir.” diyor.

Cornell University. 7 Haziran 2023.

Makale: Wei, X., Robles, C. R., Pazokitoroudi, A., Ganna, A., Gusev, A., Durvasula, A., … & Sankararaman, S. (2023). The lingering effects of Neanderthal introgression on human complex traits. Elife, 12, e80757.