Mısır’da Firavun Doktorunun 4.100 Yıllık Mezarı Keşfedildi

Mısır’daki Sakkara’da çalışan arkeologlar, 4.100 yıl öncesine tarihlenen ve bir doktorun gömüldüğü mezarı ortaya çıkardı.

Antik Mısır, mimari harikalarıyla tanınsa da, toplum tıp alanında da büyük ilerlemeler kaydetmişti. Doktorlardan bahseden bilinen en eski belge Mısır’dan geliyor. Firavun hastalandığında, günümüze kadar ulaşan belgeler bir doktorun firavunun burun rahatsızlığını iyileştirdiğini söylüyor.

Antik Mısırlılar, yaklaşık 3.000 yıl süren tarihleri boyunca tıp dünyasını değiştirmeye devam etti. Kardiyovasküler sistemi öğrenmek, bunama ve depresyon için tedavi sağlamak ve diş hekimliğinin ilk adımlarını atmak gibi alanlarda önemli keşifler yaptılar.

(İlgili: 3.300 Yıllık Mısır Mumyasından Kara Ölüm DNA’sı Bulundu)

Şimdi ise İsviçre ve Fransa’dan ortak bir ekip tarafından yapılan keşifte, mezarın “firavunu bizzat tedavi eden” bir doktora, Teti Neb Fu’ya ait olduğu belirlendi. Mezarın içindeki eserler yağmalanmış olsa da arkeologlar, doktorun pozisyonunu tanımlayan ve tıbbi tedavilerinde kullanılmış olabilecek çeşitli nesneleri betimleyen duvar resimlerini ve hiyeroglif yazıtları incelemeyi başardı.

Sakkara’daki gömülme yeri nedeniyle araştırmacılar onun önemli bir kişi olduğunu biliyordu; ancak Teti Neb Fu’nun resmi unvanları, onu sarayın baş hekimi olarak tanımlıyor.

Doktor, akreplerle ilişkilendirilen ve onların sokmalarından koruma sağladığına inanılan tanrıça Serqet’in (Serket ya da Selket olarak da yazılır) “büyücüsü” unvanını taşıyordu. “Bu unvan, onun zehirli ısırıklarda uzman olduğu anlamına geliyor” diyor ekip lideri ve Cenevre Üniversitesi’nde Mısırbilimci olan Philippe Collombert.

Yazıtlar ayrıca doktorun “tıbbi bitkilerin yöneticisi” olduğunu da belirtiyor. Collombert’a göre bu unvan antik Mısır’da yalnızca bir başka keşifte daha görülmüştü. Buna ek olarak, yazıtlarda Teti Neb Fu’nun “baş diş hekimi” unvanını taşıdığı da belirtiliyor ki bu da nadiren karşılaşılan bir unvan.

“Antik Mısır’da ‘dişçi’lere dair kanıtlar son derece az” diyor, çalışmaya dahil olmayan Manchester Üniversitesi KNH Biyomedikal Mısırbilim Merkezi’nden onursal öğretim üyesi Roger Forshaw.

Collombert ise, bu unvanların, Teti Neb Fu’nun mesleğinin zirvesinde olduğunu gösterdiğini söylüyor. “Kesinlikle kraliyet sarayındaki baş hekimdi, dolayısıyla firavunu bizzat tedavi etmiş olmalı”

Teti Neb Fu’nun mezarı, kavanozlar ve vazo gibi çeşitli kapların yanı sıra renkli soyut imgeler ve geometrik şekillerle süslenmiş parlak duvar resimleriyle dekore edilmiş.

Duvarlar için ekip, “Tamamıyla parlak, canlı renklerle boyanmış! Bu resimlerin 4.000 yaşında olduğuna inanmak zor!” diyor.

Teti Neb Fu’nun hangi firavunlara hizmet ettiği kesin değil. Bu firavunlar arasında II. Pepi (yaklaşık MÖ 2.246 ila 2.152 yıllarında hüküm sürdü) veya biraz daha sonra hüküm süren firavunlar yer alabilir.

II. Pepi’nin hükümdarlığı sırasında Mısır birleşik haldeyken ve hala piramitler inşa ederken, onun yönetimi sonrasında parçalanmaya başladı ve nomarchlar (valiler) daha fazla güç kazandı. Bu, Mısırbilimcilerin Birinci Ara Dönem adını verdiği, yaklaşık MÖ 2.150’den 2.030’a kadar süren bir dönemi başlattı.

Mezarda hiçbir insan kalıntısına rastlanmadı. Duvarlardaki resim ve yazıtlar dışında “neredeyse tamamen yağmalanmıştı” diyor Collombert.

Mezar üzerindeki analizler devam ediyor.

Egyptian Ministry of Tourism and Antiquities. 6 Ocak 2025.

Live Science. 7 Ocak 2025.

The News Tribune. 7 Ocak 2025.