Mısır Bu Antik Piramidi Yenilemeli mi?

Mısır’daki yetkililer, bir zamanlar Menkaure Piramidi’ni kapladığını söyledikleri granit blokları yeniden inşa etme planlarını açıkladı.

Mısır’daki arkeologlar Gize piramitlerinden birinin kapsamlı restorasyonu üzerinde çalışmaya başladı. Ancak bir zamanlar yapının bazı kısımlarını kaplayan granitin yeniden inşa edilmesini içeren planları tepkiye yol açtı ve bazıları projeyi “Pisa Kulesi’nin düzeltilmesine” benzetti.

Menkaure Piramidi, Gize’nin üç piramidinin en küçüğü. MÖ 2.500 yıllarında inşa edilen 60 metre yüksekliğindeki yapı, eski Mısır’ın dördüncü hanedanı döneminde hüküm süren aynı isimli firavuna ithaf edilmişti.

Mısır’daki diğer piramitlerin çoğundan farklı olarak Menkaure’nin dış yüzeyinin bir kısmı bir zamanlar granit blok katmanlarıyla kaplıydı. Piramit, inşasından bu yana geçen 4.500 yıl içinde erozyon ve yağma nedeniyle yavaş yavaş söküldü.

(İlgili: Büyük Sfenks’in Oluşumunda Doğanın Bir Rolü Var mıydı?)

Ocak ayı sonlarında Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı, Mısırlı ve Japon arkeologlardan oluşan bir ekibin piramidin granit dış cephesini inceleyeceğini, belgeleyeceğini ve sonunda yeniden inşa edeceğini duyurdu. Aynı gün sosyal medyada yayınlanan videolarda Mısır Eski Eserler Yüksek Konseyi genel sekreteri Mostafa Waziry piramidin önünde durup proje hakkında konuşurken görülüyor.

Waziry, yapının şu anda beş veya altı kat granit blokla kaplı olduğunu, ancak bir zamanlar en az 16 sıra olduğunu açıkladı. Waziry’nin “yüzyılın projesi” olarak adlandırdığı granit kaplamanın yeniden inşası yaklaşık üç yıl sürecek.

Ancak haberi duyanların birçoğu genel sekreterin coşkusunu paylaşmıyor.

Arap Bilim, Teknoloji ve Deniz Taşımacılığı Akademisi’nde arkeolog ve Mısır bilimci olan Monica Hanna, projeyi “tamamen bilim dışı” olarak nitelendiren bir grup arkeolog adına bir açıklama paylaştı. Araştırmacılar, işin çok hızlı ilerlediğini, fiziksel inşaattan önce gelmesi gereken hayati önem taşıyan araştırma ve belgeleme aşamalarının atlandığını öne sürüyorlar.

Hanna’nın söylediği gibi arkeologlar da hükümetin planının ayrıntılarını tam olarak anlamıyor. “Açık bir yayın veya net bir anlayış olmadan, sadece bir medya haberi olarak duyuruldu. Yapılacak herhangi bir müdahale aslında piramidin orijinalliğini bozacak. Çünkü eski Mısırlıların bize bıraktığı işi bitiremeyiz. Bitmemiş olarak kalması gerekiyor.”

İşçiler, uzun süredir piramidin tabanının etrafında duran granit blokları kullanacaklar. Mısırlı yetkililer, bunları yalnızca yeniden yerleştireceklerini söylüyor.

Ancak Hanna, bu blokların aslında hiçbir zaman yapının üzerine yerleştirilmediğini söylüyor. Bunun yerine, bunlar Aswan şehrinden getirilmişlerdi ve muhtemelen firavunun ölümü nedeniyle inşaat durduğunda Menkaure piramidinin tabanına yerleştirilmek üzere bırakılmışlardı.

Hanna, “Taşların hiçbiri aslında orijinal değil. Piramitlerin altında bırakılan nesnelerin çoğu işlenmemiş. Bitirilmediler. Piramitten düşmediler.” diyor.

Menkaure Piramidi, UNESCO Dünya Mirası listesinin bir parçası. Ajans projeden haberdar edilmedi ve daha fazla bilgi istemek için Mısırlı yetkililere mektup yazdılar.

Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi’nden Mısırbilimci ve arkeolog Kathlyn Cooney de yapının restore edilmesi değil korunması gerektiğini düşünüyor. “Menkaure piramidinin tamamlanmamış granit cephesi bize onun krallığını ve dönemin siyasi meselelerini öğretiyor. Blokları geri koyarak tüm bu verileri yok edeceğiz.”

Hanna, piramidin tabanındaki blokları kullanmaya yönelik herhangi bir girişimin, bu piramidi tamamlamamış olan eski Mısırlıların çalışmalarına bariz bir müdahale olduğunu ve anıtın bütünlüğünü ve özgünlüğünü etkileyeceğini söylüyor.

Hanna, Mısır halkının kendi ülkesinin tarihine sahip olma hakkı olduğunu ve piramitlerin yalnızca arkeologlara veya Mısır devlet kurumlarına ait olmadığını ekliyor.

“Mısır eserleri tüm Mısırlılara ait. Toplumsal ve bilimsel diyalog yoluyla mirasımıza neler olup bittiğini ayrıntılı olarak bilmeye hepimizin hakkı var.”

Smithsonian Magazine. 5 Şubat 2024.