Mezolitik Dönemde Kes-Yak Ekiminin Kanıtları Bulundu

Avrupa’daki insanlar, 9.500 yıl kadar önce araziyi tarıma elverişli hale getirmek için kes-yak yöntemini kullandı.

Tübingen Üniversitesi Senckenberg İnsan Evrimi ve Paleoçevre Merkezi’ndeki (S-HEP) bilim insanları bu sonuca, Ammer Vadisi’nde bulunan iki karot çekirdeğinden yola çıkarak çevresel verilerle ulaştı. Daha sonra bu veriler, Baden-Württemberg Landesamt für Denkmalpflege (Devlet Anıt Koruma Dairesi) tarafından kazılan Rottenburg-Siebenlinden alanındaki Mezolitik dağınık buluntulardan elde edilen sonuçlarla ilişkilendirildi.

Quaternary Science dergisinde yayımlanan çalışmalarında bilim insanları, son 11.500 yılda Ammer Vadisi’nin bitki örtüsünün gelişiminde iklim veya antropojenik faktörlerin ne ölçüde rol oynadığını araştırıyor. Araştırmacılar, Taş Devri avcı ve toplayıcıları tarafından kullanılan ateşle özellikle ilgileniyor.

(İlgili: Mezolitik ve Neolitik’te Deniz Seviyesinin Yükselmesinin Etkileri)

Mezolitik Dönem, yaklaşık 11.700 yıl önce sıcak dönem Holosen ile başladı ve o zamanki iklim değişikliği, yeniden ağaçlandırmayı da beraberinde getirdi (özellikle çam, huş ve fındık ağaçlarında). Ren geyiği veya mamut gibi Buz Devri bozkır hayvan sürülerinin yerini, geyik ve yaban domuzu gibi orman hayvanları aldı.

Doktora öğrencisi Shaddai Heidgen, “Mezolitik Döneme özgü küçük çakmaktaşı aletler, mikrolit olarak biliniyor; Mezolitik’in başlangıcında çoğunlukla üçgen ve daha sonra dörtgen şekillerde yapılmışlardı. Almanya, Tübingen yakınlarındaki Rottenburg-Siebenlinden alanında, dağınık Mezolitik buluntularından bu türde çok sayıda eser kurtarıldı. Son çalışmamızda, Mezolitik Dönemde Ammer Vadisi’ndeki arazinin nasıl değiştiğini ve bu değişimden, özellikle de o dönemde çıkan sayısız yangından kimin sorumlu olduğunu araştırdık.” diyor.

Polen analizlerine, mikro ve makro kömür kalıntılarına dayanarak ve tortu çekirdekleri sayesinde paleoiklimi yeniden canlandırarak araştırma ekibi, 10.100 ila 9.800 yıl önce açık ve nem bakımından zengin bitki örtüsünde doğal yangınların hâkim olduğunu belirleyebildi. Heidgen, “Bunlar, Rottenburg-Siebenlinden’de bulunanlar gibi, Mezolitik yerleşimlere elverişli koşullar oluşturdu. Yangınlar, fındık gibi öncü bitki örtüsünün yanı sıra otçullar için de cazip alanlar sundu.” diyor.

Araştırmaya göre insanlar, 9.500 yıl öncesinden başlayarak kes-yak yöntemlerini özellikle kendi amaçları için kullanmaya başlamışlardı. Tübingen’deki bir bilim insanı, “Kömür ve polen analizlerimiz, yaprak döken ağaçların giderek hâkim olduğu bir arazide sık sık çıkan yangınların Mezolitik avcı-toplayıcılar tarafından kontrol edildiğini gösteriyor. Dahası, Mezolitik yerleşim alanın arkeolojik katmanları, şiddetli olmayan ama sık görülen yangınlarla örtüşüyor.” diyor.

Gelecekteki araştırma projeleri, bölgedeki Mezolitik arazi kullanım stratejilerinin ve yerleşim faaliyetlerinin daha ayrıntılı olarak anlaşılmasına yardımcı olacak.

Senckenberg Research Institute ve Natural History Museum. 17 Mayıs 2022.

Makale: Heidgen, S., Marinova, E., Nelle, O., Ebner, M., Rotava, T., Tafelmaier, Y., … & Junginger, A. (2022). Palaeoecological signals for Mesolithic land use in a Central European landscape?. Journal of Quaternary Science.