Metropolis Antik Kenti’ndeki Onurlandırma Yazıtı Çözüldü

İzmir’in Torbalı İlçesinde yer alan ve bir İon kenti olan Metropolis’te, Roma’nın Asya valisini onurlandıran bir mermer yazıt bulundu.

Güney komşusu Ephesos ve kuzey komşusu Smyrna gibi iki önemli metropolü birbirine bağlayan ticaret yolunun ortasında yer alan Metropolis’te, o dönem Roma’nın Asya valisi olarak görev yapmış Gaius Fabius’un anlatıldığı bir yazıt deşifre edildi.

Mermer blok üzerine Grekçe harflerle yazılan metin, Metropolis Araştırmaları Heyet Üyesi ve Almanya Erlangen Üniversitesi uzmanlarından Prof. Dr. Boris Dreyer tarafından çözümlendi. Metinde, Roma’nın Asya valisi olarak görev yapmış Gaius Fabius’un onurlandırıldığı anlaşıldı. Metin ayrıca o dönem Küçük Menderes Ovası’ndaki siyasi ortam hakkında önemli bilgiler sağlıyor.

(İlgili: İzmir’de 1.500 Yıllık Gelişmiş Mühendisliğe Sahip Yapı Bulundu)

Metropolis’te yürttükleri çalışmalarda çok önemli bir yazıt bulduklarını belirten Dokuz Eylül Üniversitesi’nden Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. Serdar Aybek, “Bu yazıt bölgenin tarihi için önem taşıyor. Yazıtı bulduğumuz yer, antik kentin meclis binası. Metropolis için faydalı işler yapıp, bölgedeki huzursuzlukları bertaraf eden bir yöneticinin onurlandırılması için hazırlanmış. Meclis binasının bir parçası aslında. Binadaki mimari bloklardan biri, 2.000 yıl öncesinin yazılı belgesini oluşturuyor.” diyor.

Yazıtın çözümlemesini yapan Prof. Dr. Boris Dreyer, “Bu yazıt, Metropolis’te yaşayan halkın, MÖ 55 yıllarında Roma’nın Asya valisi olarak görev yapmış Gaius Fabius’u onurlandırdığı bir eser. O dönemde gerçekleşen birtakım huzursuzlukların bastırılmasında bölge için çok önemli bir karakter. Mecliste onun onurlandırılmasına yönelik bir karar alınıyor. Bu da onun belgesini oluşturuyor.” diyor.

Metropolis Antik Kenti’nde bulunan yazıtın tercümesi şu şekilde:

“Gaius Fabius, bölgede görev yapan yöneticilerden biri olarak burada karışıklıklara neden olan VI. Mithridates’in sebep olduğu huzursuzluk ortamının silinmesi için çaba sarf etmiş ve bölgeyi düzene sokmak için çalışmıştır. Bundan ötürü de Metropolis Meclisi’nde alınan bir karar ile halk kendisinin onurlandırılmasını kararlaştırarak adını ölümsüzleştirmek için bu yazıtı hazırlatmışlardır.”

Metropolis Antik Kenti

Ana tanrıça kenti anlamına gelen Metropolis’in ilk yerleşimi, günümüzden 5000 yıl önce Erken Tunç Çağı’nda Akropol’de kuruldu. Yoğun bir etkinliğin gözlendiği Helenistik dönemde, surlarla çevrilmiş, Tiyatro, Stoa, Bouleuterion (Meclis Binası) gibi anıtsal kamu binaları yapıldı.

Roma Dönemi’nde de gelişmesini sürdüren kentin ekonomisi, sadece tarım ve hayvancılıkla sınırlı değil, aynı zamanda İzmir – Efes yolu üzerinde olmasından dolayı, ticaret ve gümrük en önemli gelir kaynağıydı. MS. 1. yüzyılda yaşamış coğrafyacı Strabon’a göre, Metropolis’in şarabı çok ünlüydü. Bu dönemde, özellikle kentin doğu yamaçlarında, imparatorluk geleneğine uygun zengin evleri, atölyeler, dükkanlar, Hamam ve Gymnasium yapıları inşa edilmişti.

Bizans Dönemi’nde Piskoposluk Merkezi olan kent, imparatorluğun durumuyla bağlantılı olarak gerilemeye başladı. 14. yüzyılda, Türk akınlarına karşı yapılan kale, antik yapıların üzerinde yer alıyor. 15. yüzyıldan sonra yerleşim terk edildi ve Torbalı Ovası’na taşındı.