Memeliler, Bir Zamanlar Dinozorları Yiyordu

Kuzeybatı Çin’de bulunan ve uzun boyunlu bir dinozora ait olan servikal kaburga kemiği (yedinci boyun omurundan uzanan kaburga kemiği), ilk memelilerin 160 milyon yıl önce dinozor eti ile beslendiğine dair bugüne kadar bulunmuş en eski kanıtı sağlıyor.

Tübingen Üniversitesi Yer Bilimleri Bölümü’nden Profesör Hans-Ulrich Pfretzschner liderliğindeki araştırma ekibi, yaklaşık 20 metre uzunluğunda ve birkaç ton ağırlığında, uzun bir boyun ve kuyruk ile nispeten küçük bir kafaya sahip bir dinozor olan sauropod’a ait bir kemik parçası üzerinde, günümüz sivri faresi boyutlarında bir memelinin ısırık izlerini keşfetti.

Araştırmacıların söylediğine göre memeliler, muhtemelen dinozorun leşini yiyordu; bu kadar küçük bir hayvanın böylesine büyük bir hayvanı yemesinin tek yolu buydu. İlk memelilerin yaşamları ve doğal ortamları hakkında bilgi sağlayan bu keşif, The Science of Nature adlı dergide yayımlanmış durumda.

(Aşırı Uzun Boyunlu Bu Sürüngen Karada Yaşamamış)

“İlk memeliler, 160 milyon yıldan da uzun bir süre boyunca, dinozorların gölgesinde yaşadı. Bu memeliler, ağırlık bakımından ortalama 100 grama ulaşabiliyordu.” diyor yeni çalışmanın başyazarı ve araştırma ekibinin bir üyesi olan Felix Augustin.

“Bununla birlikte, şimdi biyoçeşitliliklerini şaşırtıcı bir şekilde geliştirdiklerini ve çok sayıda ekolojik nişi işgal ettiklerini biliyoruz.”

Böceklerle beslenen ve toprakta yaşayanların yanı sıra yarı sucul olan, ağaçlarda yaşayan, kazan ve hatta havada süzülen memeliler de mevcuttu. Bu çeşitlilik, araştırmacıların dişlerin şeklini ve çeneleri inceleyerek dolaylı yoldan belirleyebildiği farklı beslenme düzenlerine de yansımıştı.

“Kemikler veya mide içerikleri üzerindeki ısırık izleri gibi doğrudan kanıtlar, oldukça az rastlanır nitelikte.” diyor Augustin. “Dahası, bugüne kadar elde ettiğimiz tüm kanıtlar, en erken Kretase Dönemi’ne tarihleniyor ve yaklaşık olarak en fazla 100 milyon yıl yaşındalar. Bu durum göz önüne alındığında, hemen hemen 160 milyon yıl öncesine dair keşfimizin bu kadar özel olmasının sebebi anlaşılıyor.”

Zengin Fosil Alanı

2000 yılında Çin ve Almanya’daki araştırmacılardan oluşan bir keşif heyeti, Çin’in Xinjiang Bölgesi’ndeki Junggar Havzası’nda, Jura Devri’nde (160 milyon yıl öncesi) yaşamış kaplumbağalar, timsahlar, dinozorlar ve memeliler gibi omurgalı hayvanlara ait sayısız fosili gün ışığına çıkardı. Fosil kemikleri yeniden inceleyen ekip, bir kemik parçası üzerindeki minik kemirme izlerini fark etti; sonrasında yapılan yakın incelemeler sonucu bu izlerin aslında ilk memeliler tarafından bırakılmış ısırık izleri olduğu anlaşıldı.

Omurgalı hayvan paleontolojisi üzerinde çalışan araştırmacılar, çentik izlerini, fosilleşmiş ve fosilleşmemiş çok sayıda kemik üzerindeki benzer izlerle karşılaştırdı. “Isırık izleri, günümüzde yaşayan ve böceklerle beslenen memelilerin, örneğin sivri farelerin ısırık izlerine çok benziyordu.” diyor Augustin.

Boyutlardaki aşırı farkı göz önüne alan araştırmacılar, memelilerin sadece bir hayvanın kalıntılarını yediğini varsayıyor.  “İzler bize, geçmişte Çin’de yaşayan ve rekonstrüksiyonlara göre böcekçil ya da hepçil birer küçük memeli olan bu hayvanların biyolojisi hakkında değerli bilgiler sağlıyor. Bizler, bu hayvanlar için leş yemenin normal olduğunu ilk kez kanıtlamış olduk.” diyor Hans-Ulrich Pfretzschner.

Bu davranış aynı zamanda günümüzde yaşayan böcekçillerde ve kemirgenler gibi diğer küçük memelilerde de görülüyor. Junggar Havzası’nı çevreleyen kayalar, geçmişteki çevresel koşullar hakkında ek bilgi sağlıyor ve Kuzeybatı Çin’de henüz dinozorlar yaşıyorken kuru, sıcak bir iklim ile nehirler ve taşkın yatakları olduğuna dair fikirleri destekliyor.

Universitaet Tübingen. 4 Ağustos 2020.

Makale: Augustin, F. J., Matzke, A. T., Maisch, M. W., Hinz, J. K., & Pfretzschner, H. U. (2020). The smallest eating the largest: the oldest mammalian feeding traces on dinosaur bone from the Late Jurassic of the Junggar Basin (northwestern China). The Science of Nature, 107(4), 1-5.