Meksika’daki Aztek Tapınağında Kartal Kabartması Ortaya Çıktı

Meksika’da Azteklere ait bir tapınakta, altın kartalı tasvir eden 600 yıllık bir kabartma gün yüzüne çıkartıldı.

Meksika Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü (INAH) arkeologlarının yaptığı açıklamada, Meksika’daki antik bir tapınakta altın kartalı tasvir eden 600 yıllık çarpıcı bir Aztek kabartmasının ortaya çıkarıldığını duyurdu.

106 x 70 santimetre boyutlarında olan kartal, tapınakta şimdiye kadar bulunan en büyük kabartma heykel olma özelliğini taşıyor. Kartal, antik Aztek başkenti Tenochtitlán’ın kalbinde inşa edilen (günümüzde Meksika şehrinde) Templo Mayor’un (Büyük Tapınak) eteğindeki ikonik piramit şeklindeki bir yapının zeminine oyulmuş.

(Azteklerin İspanyolları Kurban Edip Yediği Yer Bulundu)

Sanatçılar, 15. yüzyılın ortalarında Moctezuma I hükümdarlığı döneminde bu kabartmayı (taş bir arka plandan oyulup yükseltilmiş görüntüye sahip bir heykel türü) yaptılar. Arkeologlar, kutsal alanda devam eden bir kazı olan Templo Mayor Projesi’nin dokuzuncu sezonunun bir parçası olarak Şubat 2020’de kabartmayı keşfettiler.

Meksika kültür bakanı Alejandra Frausto Guerrero, yaptığı açıklamada, “Meksika Tenochtitlán’daki Templo Mayor’un henüz bize göstermediği, büyük sırları olan, çok güzel bir eser. Arkeologların çabaları ve adanmışlıkları sayesinde, tarihimizi ve hafızamızı kurtarmaya devam ediyoruz.” diyor.

Kutsal bir yer

Büyük Tapınak olarak da bilinen Templo Mayor, Tenochtitlán’ın merkezinde duran ve Aztek din ve kültürünün kalbi olan devasa, piramit şeklindeki bir yapı. Zirvesinde, güneş ve savaş tanrısı ve aynı zamanda şehrin koruyucusu Huitzilopochtli’ye ve yağmur tanrısı Tlāloc’a adanmış iki şapel bulunuyordu. Tapınak, Tenochitlán’ın kutsal bölgesini oluşturan 78 yapıdan biri.

İngiltere’deki Sheffield Üniversitesi’nde bir Aztek tarihçisi olan Caroline Dodds Pennock, “Aztekler için Templo Mayor; fiziksel, efsanevi ve ruhsal evrenlerinin kalbinde yatıyor.” diyor.

1427 ile 1440 yılları arasında hüküm süren Aztek lideri Itzcoatl, tapınağı ilk olarak 15. yüzyılın başında inşa etti. Daha sonraki hükümdarlar Moctezuma I (1440’tan 1469’a kadar hüküm süren) ve Ahuítzotl (1486’dan 1502’ye kadar hüküm süren) da tapınağa önemli katkılarda bulundular ve genellikle daha önceki yapıların üzerine yeni yapıları inşa ettiler.

Kartal kabartması, Templo Mayor’un yanındaki yapılardan birinin zeminine oyulmuş ve Ahuítzotl’un hükümdarlığı sırasında üzerine inşa edilen başka bir katla kaplanıyor. Araştırmayı yöneten arkeolog Rodolfo Aguilar Tapia, yaptığı açıklamada, “Bu yüzden iyi bir koruma durumuna sahip. İspanyollar tarafından hiç görülmemiş bir öğe.” diyor.

Bugün çarpıcı kartal kabartması, Meksika Şehri’nde iki caddenin kesişme noktasının altında yer alıyor. Ancak, inşa edildiğinde Templo Mayor’un güney yamacının dibine oturmuş durumda ve aynı zamanda merkez eksende bulunuyordu. (Templo Mayor’un zirvesindeki Huitzilopochtli şapelini ve aşağıda kız kardeşi tanrıça Coyolxauhqui’nin dev bir heykelini birbirine bağlayan bir çizgi.)

Kartal Sembolü

Orta Meksika’daki Yerliler tarafından konuşulan Nahuatl dilinde “itzcuauhtli” veya obsidiyen kartalı olarak da bilinen altın kartal (Aquila chrysaetos), Aztek kültüründe önemli bir semboldü.

Pennock, “Kartal, Aztek düşüncesine göre, güneşin doğuşunda var olduğuna inanılan kutsal bir yaratıktı, bu yüzden, kanat uçları hafif karartılmış ve kızıllaştırılmış durumda. Aynı zamanda Aztek kültüründeki seçkin savaşçı tarikatlarından birinin sembolüydü.” diyor. Bunun yanında yırtıcı kuş da sık sık Huitzilopochtli ile bağlantılıydı. Kabartmanın konumu tanrı ile ilgili önemli bir efsaneyi yansıtıyor da olabilir.

Pennock, “Azteklerin efsanevi tarihine göre, Huitzilopochtli kız kardeşi Coyolxauhqui’yi yenmiş ve onu dağdan aşağıya atarak parçalara ayırmış. Bu efsanevi tarih, Templo Mayor üzerinde insan kurban edilmesi ve kurbanların cesetleri merdivenlerden aşağı atılmasıyla tekrarlandı.” diyor.

Pennock, Coyolxauhqui heykelinin yakınında Templo Mayor’un eteğindeki kartalı şekillendirmenin muhtemelen hem bu hikayeye hem de orada gerçekleştirilen gerçek insan kurbanlarına bir gönderme olduğunu söylüyor.

Kabartma, 16. yüzyıldan kalma ünlü bir Aztek el yazması olan Codex Borgia’daki bir altın kartal görüntüsünü andırıyor. Araştırmacılara göre, tıpkı Codex Borgia’da olduğu gibi, yeni keşfedilen kartalın tüyleri kurban bıçağı gibi görünüyor.

Pennock, “Templo Mayor Projesi, Aztek kültürü hakkında dikkate değer bilgiler vermeye devam ediyor. Bu kartal, Azteklerin efsanevi tarihlerini inançlarının ve ritüellerinin merkezinde gördükleri yollara dair anlayışımıza başka bir katman ekliyor.” diyor.

Live Science. 30 Ocak 2021.