Maymun Resimleri, Bronz Çağdaki Geniş Etkileşimi Gösteriyor

Bir Yunan adasında bulunan Bronz Çağı resmi, Asya’da binlerce kilometre uzaklıkta yaşayan bir maymunu betimliyor. Bulgu, uzak mesafelerle ayrılmış antik kültürlerin ticaret ve fikir alışverişinde bulunduğunu gösteriyor.

Söz konusu sanat eseri, Ege Denizi’ndeki Yunanistan’ın Santorini adasında yer alan Akrotiri’de, bir binadaki duvar resimlerinden biri. Akrotiri, MÖ 1600’lerde volkanik bir patlamanın sonucunda küllere gömülen Bronz Çağı Girit uygarlığının bir yerleşimi.

Resimlerin çoğu maymunları tasvir ediyor, ancak o zamanlar Yunanistan’da maymun yoktu. Maymunların çoğu, zeytuni babun gibi Mısır türleri olarak tanımlandı. Bu mantıklı çünkü Mısır, birkaç Ege adasına yayılmış olan Girit medeniyeti ile temas halindeydi. Ancak, diğer maymunları tanımlamak daha zordu.

(Girit Uygarlığı’nın Yükselişi ve Çöküşü)

Pennsylvania Üniversitesi’nden Marie Nicole Pareja, gizemli maymun resimlerini yeniden incelemek için primatologlarla bir araya geldi. Maymun resimlerinden biri göze çarpıyordu. Pareja, “Primatologlar bu duvar resmine baktıklarında, hepsi hemen bu bir langur dedi.” diyor.

Araştırma ekibi maymunu gri langur (Semnopithecus) olarak tanımladı. Ayırt edici kürkünün yanı sıra, maymunun kuyruğu karakteristik S şeklinde tutar vaziyette tasvir edilmişti.

Gri langurlar Güney Asya’da şu anda Nepal, Butan ve Hindistan olan yerlerde ve özellikle de İndus Vadisinde yaşıyorlar. Bronz Çağı boyunca bu bölge, o zamanın en önemli topluluklarından biri olan Indus Vadisi Uygarlığına ev sahipliği yapmıştı. En parlak dönemi geçmiş olmasına rağmen, İndus Vadisi Medeniyeti, büyük şehirleri ve karmaşık su tedarik sistemleriyle döneminde hala gelişmiş sayılırdı.

Her nasılsa, maymun resmini yapan sanatçı gri bir langur görmüş olmalıydı. Ama nasıl?

Minoslular İndus’u ziyaret etmiş miydi? Pareja, “Gelecekte bir gün bu tür bir doğrudan temas için delil bulursak şaşırmam.” diyor. Ancak şu anda hiçbir doğrudan kanıt yok. Ziyaretin tam tersi olması da mümkün ancak bunun için de kanıt yok.

(Miken ve Minos Toplumlarının Genetik Kökenleri Antik DNA ile Ortaya Çıkarıldı)

Bunun yerine Girit Uygarlığı ve İndus, günümüzde Irak olan Mezopotamya bölgesinden bir başka Bronz Çağı medeniyeti üzerinden bağlantı sağlamış olabilir. Langurlar, hayvanat bahçeleri için Mezopotamya’dan ithal edilmiş olabilir.

Pareja, “Bu çok geniş kapsamlı, çok geniş alanlarla ilişkilerin ve ticaretin kanıtı.” diyor.

Bronz Çağı’nda bile, görünüşte çok ayrı medeniyetler arasında çok fazla alışveriş yapıldığı görülüyor.

New Scientist. 11 Aralık 2019.

Makale: Pareja, M. N., McKinney, T., Mayhew, J. A., Setchell, J. M., Nash, S. D., & Heaton, R. (2019). A new identification of the monkeys depicted in a Bronze Age wall painting from Akrotiri, Thera. Primates, 1-10.