Mayaların Yılan Kralları Kimlerdi?

Adını sırıtan yılan kabartmalarından alan Yılan Krallığı, arkeologların tapınaklara oyulmuş tasvirleri bulduğu 1960’lara kadar duyulmamıştı.

Antik Maya uygarlığı genellikle hatalı bir şekilde imparatorluk olarak tanımlanır, oysa gerçekte ortak bir kültürle birleşmiş, ancak birden fazla hükümdara bağlılık ve geniş geçilmez ormanlık alanlarla bölünmüş çok sayıda birbirinden kopuk yönetimden oluşuyordu. Bununla birlikte, MS 6. ve 7. yüzyıllarda kısa bir dönem için, bir grup ortaya çıktı ve Maya dünyasındaki en güçlü şehirlerden bazılarını fethederek bölgenin gördüğü imparatorluğa en yakın şeyi kurdu. Bu grup, Kaanul veya Yılan Kafalı hanedan olarak biliniyordu.

Adını sırıtan bir yılanın yer aldığı amblem kabartmasından alan Yılan Krallığı, arkeologların güney Meksika ve kuzey Guatemala’nın Peten bölgesindeki ormanlarda tapınaklara ve mezarlara oyulmuş bu gülümseyen yılanları bulmaya başladığı 1960’lara kadar duyulmamıştı. Sonraki on yıllarda araştırmacılar, bir zamanlar tahmini 50.000 kişiyi barındıran ve yılan kralların merkezi olarak hizmet veren muazzam bir antik şehir olan Calakmul’un kalıntılarını keşfettiler.

(İlgili: Mayalar, Tutulmalar Sırasında Güneş Tanrısı için Kan Döküyordu)

Kaanul hakkında pek çok şey bilinmese de, bu yönetimin Maya dönemi boyunca bölgeye hakim olan görkemli şehir devleti Tikal’in gölgesinde ortaya çıktığı düşünülüyor. Ancak MS 562’de Gökyüzü Tanığı olarak bilinen bir yılan kral, Tikal’e bir ordu götürerek hükümdarı Çifte Kuş’u kurban etti ve böylece bu süper gücün üstünlüğüne son verdi.

599’da Scroll Serpent adlı bir sonraki Yılan lordu, güçlü Palenque şehrini ve kraliçesi Rüzgarlı Yerin Kalbi’ni yenerek Kaanul’un etki alanını genişletti. Kısa bir süre sonra, yılan krallar “Yüce Hükümdar” veya “Yüce Kral” olarak tercüme edilen yeni Kaloomte unvanını aldılar.

Muhtemelen en ünlü Kaloomte, diplomasi ve kanlı baskının bir kombinasyonuyla Kaan’ın gücünü pekiştiren Yuknoom 2. Cheen ya da Büyük Yuknoom’du. Örneğin, önemli bir ittifakı korumak için kızı Lady K’abel’i, bir kırkayak glifi altında savaşan ve bu nedenle Kırkayak Krallığı olarak tanımlanan savaşçı şehir El Peru-Waka’nın kralıyla evlendirdi.

Bununla birlikte, K’abel’in Yılan Başı hanedanı adına vahşi kırkayakları yönetmesiyle, bu korkunç uydu devlet Kaanul’a sadık kaldı ve onun belirleyici savaşlarının çoğuna katıldı. 7. yüzyılın ikinci yarısında Tikal defalarca ayaklanıp Yılanları devirmeye çalışmış, ancak Yuknoom ve müttefikleri tarafından birçok kez yenilgiye uğratılmıştı.

Ancak 695 yılında, daha önce Jaguar Pençesi Dumanı olarak bilinen yılan kral Ateş Pençesi’nin Tikal ordusu tarafından mağlup edilmesiyle Kaanul hanedanının egemenliği sona erdi. Bu yenilgiyle birlikte Maya dünyasında sürünerek ilerleyen bir Yılan imparatorluğu hayali sönmüş ve Kaanul öncesi düzene geri dönülmüştü.

Ne yazık ki Tikal için bu zor kazanılmış egemenliği uzun sürmeyecekti, çünkü iki yüzyıldan kısa bir süre sonra tüm Maya uygarlığı çökecekti. Ancak bu, Yılan Başı Krallığı’nın izlerinin çoğunun yok olması için yeterince uzun bir süreydi. Bu durum, arkeologları söz konusu yılan krallığının hikayesini bir araya getirmeye çalışmak gibi zorlu bir görevle baş başa bıraktı.

IFL Science. 12 Nisan 2024.