Mardin’de 1700 Yıllık Kilise İnternetten Satılıyor

Mardin’deki, 4. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen ve en eski kiliselerden biri olan Mor Yuhanna Süryani Kilisesi, internetten satışa çıkarıldı.

Tarihi eser kaçakçılığının ve defineciliğin önüne geçilemediği Türkiye’de tarihi yapıların da satışı normal karşılanıyor.  Tarihi kentlerin, örenyerlerinin, kiliselerin satışı Türkiye’de tabii ki bir ilk değil. Daha önce de, Kayseri’nin Melikgazi ilçesinde bulunan ve tahminlere göre 18. Yüzyıla tarihlenen tarihi Rum kilisesi de, aynı Bargylia antik kenti gibi bir internet sitesinden satışa çıkarılmıştı. Arazi sahibi kişi, Kayseri Büyükşehir Belediyesi’nin burayı almak istediğini fakat daha sonra vazgeçtiğini sözlerine eklemişti. Geçtiğimiz Mart ayında ise Nevşehir’in Derinkuyu ilçesinde yaşayan bir aile, evlerini, altında bulunan kilise ve yeraltı şehriyle beraber 900.000 liraya satışa çıkarmıştı. Bu hafta içi ortaya çıkan bir başka haberde ise Bursa’nın Mudanya İlçesi’nde yer alan tarihi Bizans Kilisesi de internetteki ikinci el satış yapılan bir sitede satışa çıkarılmıştı.

Şimdi ise tarihi 4. Yüzyıla, yani 1700 yıl öncesine uzanan ve günümüzde bir depo olarak kullanılan Mor Yuhanna Süryani Kilisesi internet üzerinden satılıyor. Kilise için 12.5 milyon lira isteniyor. İlanda kat mülkiyetli tapu olduğu belirtiliyor ve burada patriklere ait mezarlıklar olduğu bilgisine vurgu yapılıyor.

İlanda Kilisenin Tarihi Anlatılıyor

Kilisenin internetteki satılık ilanının tamamı aşağıdaki gibidir;

SAHİBİNDEN SATILIK SÜRYANİ (Mor Yuhanno KİLİSESİ)

Mardin’de yıllardır depo olarak kullanılan ve 5’inci yüzyılda inşa edildiği tahmin edilen yapının kilise olduğu belirlendi. Kilise daha önce de cami olarak kullanışmış.
Kilise içinde bulunan bir kapının Deyrulzafaran Manastırı’na gittiğini, bir kapının ise kaleye gittiği söyleniyor. yaklaşık olarak 400 metrekarelik alana sahip yapının yüksekliğinin ise 15 metre civarında
‘Çünkü burada patriklere ait mezarlar var. Bildiğiniz klasik bir kilise. Kitabesi olmamasına rağmen yapıdaki süsleme özellikleri, yapının karakteristik özelliklerinden yola çıkarak, bölgedeki yapılarla benzerliği göz önünde bulundurularak yapının 4, 5 ya da 6’ıncı yüzyılda yapılmış olabileceğini tahmin ediyoruz. Bu kiliseye benzer yapıların kitabesi olan yapıların 4-5’inci yüzyılda yapıldığını biliyoruz. Onlarda kitabe var. Benzer bir örneği Savur’a bağlı Dereiçi köyünde Mar Yohanne Kilisesi, aynı şekilde Deyrulzafaran Manastırı içindeki Azizler Evi bu yapıyla benzerlik arz ediyor. Nusaybin’deki Mor Yakup Kilisesi’nde, bu yapıya benzer süsleme özellikleri var. Duvar örgüsü aynı, mimari olarak plan şeması olarak aynı. Mor Yakup Kilisesi’ne kapıları çok benziyor. Patriklere ait mezarlar da Deyrulzafaran Manastırı’ndaki mezarlıklarla aynı özelliklere sahip. Apsisi ortada hala sağlam.”’O dönemde Hristiyanlar tarafından kullanılmış. O dönemin özelliklerini de almış. Özellikle yan yana duran 3 mezar var. Mezarın üstündeki süsleme özelliklerine baktığımızda Selçuklu özelliklerini görmemiz mümkün. İslami döneme ait süsleme özellikleri de var. Onun dışında devasa büyüklükte taşlar var. Bu blok taşlar da yapının erken Bizans döneminde yapıldığını, genç Roma döneminde yapıldığını bize gösteriyor. Yapı karışık üslupta yapılmış bir yapı. Tek bir dönemde yapılmamış. Farklı dönemlerde de restore edilmiş. Cami olarak da kullanılmış. Güneyinde bir mihrap var. Biliyorsunuz kiliselerde güneye bakan mihrap olmaz. Mihrap varlığı da buranın bir dönem cami olarak kullanıldığını bize ispatlıyor.

“Bizim alanımız Değil”

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Diyarbakır Bölge’den mimar Neslihan Özkan konuyla ilgili olarak “Tapusu olduğu için sorumluluk Vakıflar Genel Müdürlüğü’nde. Tarihi bina olduğu için satış ve tapu devri sırasında Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü belki görüşümüze başvurur ama şu an bizim alanımızda değil” diyor.

“Manevi Değeri Yüksek, Alacak Paramız Yok”

Mardin Süryani cemaatinin temsilcisinin yaptığı açıklama ise şu şekilde;  “Bizim tespitlerimiz kilisenin 4. Yüzyılda yapılmış olduğu yönünde… İçinde mezarlarımızın olduğu, bizim için dini ve manevi değeri çok yüksek bir kilise Mor Yuhanna. Tapusunu elinde bulunduran kişiyle temasa geçtik, bizim için önemini söyledik daha önce. Satın almamızı önerdi; ama o miktarı ödeyecek gücümüz, kaynağımız yok. Bazı yasal başvurular da yaptık ama sonuca ulaşamadık. Kilisemiz artık ‘özel mülk’ olduğu için bir şey yapılamayacağı söyleniyor maalesef.”

radikal