Mağara Ressamları Haklı Çıktı: Yünlü Gergedanlar Hörgüçlüymüş

Araştırmacılar, ilk kez boynunun arka kısmında büyük bir hörgüç olan mumyalaşmış bir yünlü gergedan fosili keşfettiler.

Buzul Çağı’na ait diğer tüm bilinen örneklerde eksik olan bu yağlı çıkıntı, mağara resimlerinde yünlü gergedanların kambur sırtlı olarak tasvir edilmesinin doğruluğunu ortaya koyuyor.

35.000 yıl önce tarihöncesi sanatçılar, Fransa’daki Chauvet Mağarası’nın duvarlarını hayvan resimleriyle süslemişti. Ancak yünlü gergedanların kambur sırtla çizildiği bu tasvirler şüpheyle karşılanmıştı. Şimdiye kadar mumyalaşmış gergedan fosillerinde bu hörgüçe rastlanmadığı için Buzul Çağı ressamlarının neden bu anatomik detayı eklediği merak konusuydu.

(İlgili: Sibirya’da 32.000 Yıl Önce Donmuş Yünlü Gergedan Bulundu)

Bu gizemi çözmeye yardımcı olan yeni bir çalışmada, Sibirya’nın Yakutya bölgesindeki permafrostta bulunan genç bir yünlü gergedan mumyası incelendi. Öldüğünde yaklaşık dört yaşında olduğu düşünülen bu genç gergedanın boyun ve omuz bölgesinde belirgin bir hörgüç olduğu belirlendi.

Yaklaşık 10.000 yıl önce nesli tükenen yünlü gergedan, günümüzde yalnızca beyaz gergedanda görülen hörgüç benzeri yapıya sahipti. Ancak, beyaz gergedanın bu çıkıntısı kas ve bağ dokusundan oluşurken, yünlü gergedanın kamburu yağla doluydu.

Araştırmacılar, bu benzerliğin aslında homoplasi örneği olduğunu belirtiyor; yani, görünüşte benzer olan bu çıkıntılar, ortak bir atadan gelmiyor. “Bu çalışma, Paleolitik sanatçıların yünlü gergedanı boyun ve omuz kısmında hörgüçle resmettiği mağara çizimlerinin doğruluğunu kanıtlıyor” diyor araştırmacılar. Çalışma, özellikle Chauvet Mağarası’ndaki tasvirlerin büyük bir doğruluğa sahip olduğunu belirtiyor.

Yapılan histolojik analizlere göre, bu eski hörgüçün büyük olasılıkla beyaz yağ hücreleriyle dolu olduğu, yani lipit depolayan ve enerji kaynağı olarak kullanılan yağ hücrelerinden oluştuğu düşünülüyor. Araştırmacılar, bu hörgüçün yalnızca genç bireylerde mi bulunduğu yoksa yetişkinlikte de mi korunduğu konusunda henüz net bir bilgiye sahip değil.

Araştırmacılar, hörgüçün varlığına dair iki olasılık öne sürüyor: İlki, hörgüçün genç bireylerin ısısını korumalarına yardımcı olduğunu öne sürüyor. Diğer senaryoya göre ise yünlü gergedanlar bu hörgüçü yetişkinlikte de taşımaya devam etmiş ve yağ depoları yaşam boyu termoregülasyon ve besin depolama açısından önemli bir rol oynamış olabilir.

Chauvet Mağarası’ndaki yetişkin gergedan tasvirlerine dayanarak araştırmacılar, hörgüçün yaşam boyu taşınan bir özellik olabileceğini düşünüyor. Ancak, hörgüçün boyutunun mevsimlere göre değişip değişmediği gibi pek çok soru hâlâ yanıtsız.

Bu buluşla birlikte, araştırmacılar Mammoth faunasında yer alan en büyük türlerin – yünlü mamut ve yünlü gergedanın – günümüzde yaşayan akrabalarından ayıran belirgin bir özellik olarak yağ hörgüçü taşıdığı sonucuna vardılar.

IFL Science. 9 Kasım 2024.

Makale: Boeskorov, G. G., Shchelchkova, M. V., Protopopov, A. V., Kryukova, N. V., & Belyaev, R. I. (2024). Reshaping a woolly rhinoceros: Discovery of a fat hump on its back. Quaternary Science Reviews, 345, 109013.