Lazerler, Meksika’daki Zapotek Şehrini Ortaya Çıkardı

Havadan yapılan lazer taramaları, Meksika’nın güneyinde 600 yıllık bir Zapotek kentinin kalıntılarını ortaya çıkardı.

Lidar (ışık algılama ve menzil belirleme) adı verilen bu teknoloji, bir uçaktan yere milyonlarca lazer darbesi göndererek ışığın geri dönüş süresini ölçüyor ve bu verilerle arazinin detaylı bir haritasını çıkarıyor.

Kanada’daki McGill Üniversitesi’nden doktora sonrası araştırmacı Pedro Guillermo Ramón Celis liderliğindeki bir ekip, 2022’nin Aralık ayında bu yöntemi kullanarak Guiengola adlı 15. yüzyıl şehrini haritalandırdı. Araştırmanın sonuçları 2024 yılının sonlarında Ancient Mesoamerica dergisinde yayımlandı.

Zapotekler, Meksika’da hâlâ varlığını sürdüren yerli bir halk. 14. ve 15. yüzyıllarda bazı Zapotek grupları güneydeki Tehuantepec Kıstağı’na göç ederek Pasifik Okyanusu’na yakın bir konumda Guiengola’yı kurdu. Şehrin varlığı İspanyol tarihi kayıtlarında geçse de ve daha önce arkeolojik çalışmalar yapılmış olsa da, tam kapsamı lidar teknolojisi kullanılana kadar bilinmiyordu.

(İlgili: Roma Düşerken Bu Güçler Yükselişteydi)

Haritalama çalışmaları sonucunda şu bulgular elde edildi:

• Şehir 360 hektarlık bir alanı kaplıyordu.
• 1.100’den fazla bina, 4 kilometrelik surlar ve iç yollar ağı bulundu.
• Kent planı tapınaklar, toplumsal alanlar ve oyun sahalarıyla düzenli bir yerleşim alanına işaret ediyor.
• Elitler ve sıradan halk farklı mahallelerde yaşıyordu.
• Yakınından bir nehir geçiyordu.

Ayrıca doğudan batıya 45 metre, kuzeyden güneye 50 metre ölçülerinde bir kompleks keşfedildi. Celis, bu yapının Guiengola’nın yönetim merkezi ve liderlerin konutu olabileceğini öne sürüyor.

Guiengola’nın yaklaşık 1.350 ile 1.500 yılları arasında, yaklaşık 150 yıl boyunca iskân edildiği ve 1521’de Avrupalılar gelmeden birkaç on yıl önce terk edildiği düşünülüyor.

Şehrin zirve döneminde binlerce insan burada yaşıyordu. Celis, en az 5.000 kişinin kalıcı olarak bu kentte yaşadığını tahmin ediyor.

Şehrin kuruluş döneminde Zapotekler bölgeyi adım adım fethediyordu. Celis’e göre fetihten sonra dağlık bölgelere yerleşmeye gerek kalmadı ve Zapotekler 20 kilometre güneye, günümüz Tehuantepec kasabasının olduğu yere taşındı.

1497’de Aztekler tarafından saldırıya uğradı

İspanyol kayıtları, Azteklerin 1497’de Guiengola’ya saldırdığını ancak Zapotekler tarafından mağlup edildiğini belirtiyor. Celis, lidar taramalarında ayrıca bu savaşa ait olabilecek bazı arkeolojik kalıntılar bulduğunu söylüyor.

Celis, özellikle şehrin nehre en yakın ve en iyi tahkim edilmiş bölgelerinde binlerce küçük yuvarlak çakıl taşı ve nehir kayası tespit ettiklerini belirtiyor. Bunların muhtemelen savaş sırasında sapanlarla fırlatılan mühimmatlar olduğunu düşünüyor.

Araştırmacı, bu yıl içinde bölgede daha ayrıntılı arkeolojik kazılar yapmayı planlıyor.

Live Science. 17 Şubat 2025.

Makale: Ramón Celis, P. G. (2024). Airborne lidar at Guiengola, Oaxaca: Mapping a Late Postclassic Zapotec city. Ancient Mesoamerica, 35(3), 899–916.