Kültürel Faktörler Neolitik Kadınları Daha Kısa Yapmış Olabilir

Yapılan bir araştırmaya göre, erken Neolitik insanlardaki boy uzunluğu farklarını genetikten ziyade çevresel stres etkilemiş.

Nature Human Behavior’da yayımlanan bir makaleye göre, Erken Neolitik dönemde (günümüzden 8.000 ila 6.000 yıl önce) kuzey Avrupa’daki kadın ve erkek bireyler arasındaki boy farkının sebebi kültürel faktörler olabilir. Bulgular, bu dönemdeki boy farklılıklarının tek başına genetik ve beslenme faktörleriyle açıklanamayacağını gösteriyor.

Kültür ve sağlık modern dünyada birbiriyle bağlantılı. Ancak bu ilişkinin nasıl geliştiği belirsiz. Boy, sağlığın bir göstergesi ve genetiğe bağlı olarak beklenenden daha kısa boylu olmak, olumsuz çevresel ve/veya beslenme faktörlerini gösterebilir. Önceki araştırmalar, Neolitik dönemdeki insanların genetik boy potansiyeline ulaşmadığını ileri sürmüştü, ancak bunun bölgeler ve cinsiyetler arasında nasıl farklılık gösterdiği bilinmiyor.

(İlgili: Neolitik Bizi daha Zeki Yaptı ama Kalp Hastalığı Riskimiz Arttı)

Antik DNA, stabil izotop analizi (beslenme şeklini belirlemek için), paleopatoloji (sağlık durumunu belirlemek için) ve iskelet ölçümlerini kullanan Samantha Cox ve meslektaşları, boy farklılıklarını ve olası nedenlerini araştırmak için 8.000 ila 6.000 arasında tarihlenen 1.535 Neolitik bireyin verilerini analiz ettiler.

İskeletler Avrupa’nın dört bölgesinden (Kuzey Orta, Güney Orta, Balkan ve Akdeniz) geliyordu ve cinsiyet, kromozomal cinsiyete veya iskelet morfolojisine göre sınıflandırılıyordu. Yazarlar, Kuzey Orta Avrupa’da cinsiyetler arasında yüksek çevresel stres olduğunu, ancak erkek bireylerinkiyle aynı genetik puanlara rağmen kadınların boyunun kısa olduğunu gösteriyor.

Araştırmacılar, bunun erkeklerin stresten kurtulmasını destekleyen kültürel bir tercihi gösterebileceğini öne sürüyorlar. Akdeniz popülasyonlarında ise cinsiyetler arasındaki fark azdı, bu da erkek bireyleri çevresel stresin etkilerinden korumak için kültürel bir tercih olmadığını gösteriyor.

Yazarlar, sonuçlarının kültürel ve çevresel faktörlerin zaman içindeki cinsiyet farklılıklarını yönlendirmedeki rolünü gösterdiğini öne sürüyorlar, ancak analizlerinin arkeolojik verilerin mevcudiyeti ile sınırlı olduğunu kabul ediyorlar.

Nature Publishing Group. 12 Aralık 2023.

Makale: Cox, S.L., Nicklisch, N., Francken, M. et al.  (2023). Socio-cultural practices may have affected sex differences in stature in Early Neolithic Europe. Nat Hum Behav.