Kudüs’teki Bir Evde 1.500 Yıllık “Sihirli Kaplar” Ele Geçirildi

Eski Mezopotamyalılar, üzerinde sihirli sözler bulunan bu kapları, iblisleri, hastalıkları ve felaketleri savuşturmak için kullanıyordu.

İsrail’deki yetkililer, eski Mezopotamya’da kötülüğü savuşturmak için kullanılan 1.500 yıllık üç “sihirli kap” da dahil olmak üzere yüzlerce muhtemel yağmalanmış eseri kurtardı.

Yerel polis, yasadışı bir şekilde satışa çıkarıldığı Kudüs’teki bir ev ve müzayede evinden nesnelere el koymak için İsrail Eski Eserler Kurumu’nun (IAA) Hırsızlık Önleme Birimi ile işbirliği yaptı.

(İlgili: 2.300 Yıllık Çömlek, Birçok Kişiyi Hedefleyen Bir Lanet İçeriyordu)

Araştırmacılar, kaplara ek olarak, sikkeler, cam eşyalar, silahlar ve nadir görülen kemik ve fildişi eserler buldular. MÖ 9. veya 8. yüzyıllarda süsleme olarak kullanılan fildişi üzerinde grifonlar, dört kanatlı aslanlar ve sfenksler görülüyor.

Kurtarılan eşyalar muhtemelen Orta Doğu’daki sitelerden yağmalanmış veya müzelerden çalınmıştı. Ancak eserlerden bazıları sahte olabilir. Toronto Üniversitesi’nden bir arkeolog olan Liat Naeh, şüpheli kaçakçının evinde bulunan kimyasalların, eserleri alıcılar için daha çekici hale getirmek için ev yapımı restorasyon ve/veya eski eserlerde sahtecilik için kullanılmış olabileceğini söylüyor.

IAA’nın genel müdürü Eli Eskosido yaptığı açıklamada, “Eski eserler hepimizindir. Onlar bizim mirasımız.” diyor.

“Yetkisiz antika satıcıları, antika pazarında satılık buluntular aramak için yağmacıları dışarı çıkmaya ve antik siteleri yok etmeye teşvik ediyor. Açgözlülük adına antik yerleri yağmalıyorlar, buluntuları tarihsel bağlamından çıkararak insanlık tarihinin bazı bölümlerini karartıyorlar.”

“Sihirli kaplar” veya “lanet kapları” olarak da bilinen bu kaplar, üzerinde büyüler ve sihirli semboller bulunan toprak kaplardı. Günümüzde Irak’ta bulunan yazıcılar, MS 5. ve 8. yüzyıllar arasında bu kaplardan binlerce üretti.

“Büyülü kaseler” veya “küfür kaseleri” olarak da bilinen sihirli kaseler, üzerinde büyüler ve sihirli semboller bulunan toprak kaplardır. Şimdi Irak’ta bulunan yazıcılar, MS beşinci ve sekizinci yüzyıllar arasında bu kaselerden binlerce üretti.

Bireysel müşterilerin ihtiyaçlarına uyacak şekilde özelleştirilen tılsımlar, kötü şans, finansal mücadeleler ve hatta şiddetli migrenlerle savaşmak için kullanıldı.

Tel Aviv Üniversitesi’nde İbrani dili uzmanı olan Matthew Morgenstern, büyülü sözlerin tipik olarak kasenin iç kısmında spiral şeklinde yazılı olan Babil Aramice lehçelerinde yazıldığını söylüyor. Bunu alan kişi, kabın korumasını etkinleştirmek için onu evinin zemininin altına gömerdi.

Yerel pazarlarda ticaret yapan “büyücüler”, Hıristiyanlardan Mandaeanlara, Zerdüştlere ve Maniheistlere kadar bölgenin çeşitli sakinlerine hizmetlerini sundu. Son baskında ele geçirilen üç kase, çoğunlukla Aramice yazılmıştı.

Kaplardan biri, boşanma emrinin yasal dilini kullanıyor, ancak bir evliliği sona erdirmeye çalışmak yerine, esasen bir şeytan çıkarma yaparak kendini evinde yaşayan iblislerden ayırmayı umuyor. Kaplardan bir diğeri ise, elleri ve ayakları bağlı bir dişi iblisi tasvir ediyor.

Almanya’daki Jena Friedrich Schiller Üniversitesi’nde dil uzmanı olan Christa Müller-Kessler, kapların üzerine yazılan isimlerin “büyüsel amaçlar ve astrolojik amaçlar için kullanılan takma adlar” olduğunu söylüyor. “Sonuç olarak, söz konusu kaplardaki metinler, formülleri veya içerikleri ile ilgili olarak yeni veya muhteşem bir şey içermiyor.”

Smithsonian Magazine. 10 Mart 2022.