Kudüs’te 2.000 Yıllık Tohumlardan Hurma Ağacı Yetiştirildi

Kudüs yakınlarındaki çölde bulunan 2.000 yaşındaki tohumlardan yedi hurma ağacı yetiştirildi.

Şimdiye kadar filizlenen en eski tohumlar, mağaralarda ve MÖ 1. yüzyılda Büyük Kral Herod tarafından inşa edilen eski bir sarayda bulunan yüzlerce tohum arasındaydı.

Kudüs’teki Doğal Tıp Araştırma Merkezi’nde Sarah Sallon ve meslektaşları daha önce tohumlardan biri ile tek bir hurma ağacı (Phoenix dactylifera) yetiştirmişti. Araştırmacılar şimdi altı tane daha büyütmeyi başardı.

Antik tohumlar, suya batırılarak, çimlenmeyi ve köklenmeyi teşvik eden hormonlar ekleyerek, daha sonra karantinaya alınmış bir alanda toprağa ekilerek hazırlandı.

(Antik Üzüm DNA’sı Şarabın Bereketli Tarihini Anlatıyor)

Ekip, yedi tohumun yaklaşık 2.000 yaşında olduğunu ortaya çıkarmak için radyokarbon tarihleme yöntemini kullandı. Genetik analiz, birçoğunun farklı alanlardan erkek hurma dalları tarafından tozlaşan dişi hurma dallarından geldiğini gösterdi. Bu, o sırada bölgede yaşayan ve ağaç yetiştiren eski insanların sofistike bitki yetiştirme teknikleri kullandığını gösteriyor.

Tatlı ve sulu

Tarihsel kayıtlar, bu ağaçlardan yetişen hurmaların büyüklüklerini, tatlılıklarını ve tıbbi özelliklerini anlatıyor. Örneğin, Antik Roma yazarı Yaşlı Pliny, “Bu hurmaların olağanüstü özelliklerinin, bal gibi son derece tatlı bir tür şarap aroması olduğunu” yazmıştı.

Bu hurmalar Mısır hurmalarından farklı olarak, uzun süre depolanabilirler, yani Roma İmparatorluğu’na ihraç edilebilirlerdi.

Sallon ve meslektaşları, bu hurmaların tohumlarının, genellikle daha büyük meyvelerin göstergesi olarak modern çeşitlerden daha büyük olduğunu buldular. Şimdi dişileri erkeklerle tozlaştırarak eski meyveyi yeniden yaratmayı umuyorlar.

(Çin’de 2.500 Yıllık Esrar İçme Kanıtları Bulundu)

Buradaki hurma mahsulleri, bölgenin MS 1. ve 2. yüzyıllarda Roma ile yaptığı savaşlardan sonra ölmeye başladı. Sallon, bu çölün sıcak ve kuru koşullarının muhtemelen tohumların bu kadar uzun süre korunmasına yardımcı olduğuna inanıyor.

Daha önce, dünyanın en eski çimlenmiş tohumu, Çin’de kurutulmuş bir göl yatağında bulunan 1.300 yıllık bir Çin lotus tohumuydu. 2012’de Rusya’daki araştırmacılar, Sibirya’daki donmuş tortularda bulunan 30.000 yıllık meyve dokusundan bir çiçek yetiştirdi.

New Scientist. 5 Şubat 2020.

Makale: Sarah Sallon & Emira Cherif et al. 2020. Origins and insights into the historic Judean date palm based on genetic analysis of germinated ancient seeds and morphometric studies. Science Advances.