Kolezyum, Gladyatör Çağının İhtişamına Kavuşacak

İtalya, yapılacak geri çekilebilir bir platform sayesinde, Kolezyum’un konserlere ve tiyatrolara ev sahipliği yapmasını planlıyor.

Antik Roma’da on binlerce kişi, köleleştirilmiş adamları, mahkum edilmiş suçluları ve vahşi hayvanların ölümüne savaşmasını izlemek için Kolezyum’da toplanıyordu. Bu tüyler ürpertici gladyatör çatışmaları müthiş mühendislik becerileri gerektiriyordu: Kafeste duran hayvanlar ve ödüllü savaşçıların yeraltından çıkmalarını sağlamak için Romalılar, arenanın ahşap, kum kaplı zemininin altında gizli tünellerden oluşan bir labirent tasarladılar.

Reuters’e göre, bu yeraltı yapıları bir asırdan fazla bir süredir doğa şartlarına maruz kalmış ve her yıl Kolezyum’u ziyaret eden milyonlarca turistin onları yakından görmesine imkan sağlıyor. Şimdi, İtalyan hükümeti, amfitiyatroyu gladyatör dönemi ihtişamına kavuşturacak yeni, geri çekilebilir bir zeminin döşenmesi için 10 milyon Euro (yaklaşık 12 milyon Dolar) vaat ediyor.

(9.036 Parçalık Kolezyum, En Büyük Lego Seti Oldu)

Kolezyum’un direktörü Alfonsina Russo, “Geçmişte Kolezyum’un nasıl olduğuna dair bir fikir vermek istiyoruz ve dünyanın dört bir yanından teklifler arıyoruz.” diyor.

BBC News’e göre, iddialı yenileme çalışmaları için mimari tasarımların 1 Şubat’a kadar gönderilmesi bekleniyor. İtalyan yetkililer, projeyi 2023’e kadar tamamlamayı umduklarını söylüyorlar.

Smithsonian dergisi için Tom Mueller, Romalıların dört yüzyıl boyunca kullandıkları Kolezyum’u, hipogeum’u veya arena tabanının altındaki yeraltı tünelleri ağını “devasa bir yelkenli gemiye” benzetiyor.

Yapı, çalışma alanlarından, rampalardan, kasnaklardan, halatlardan ve işçilerin yer üstünde kusursuz bir gösteri yaratmasına izin veren diğer mekanizmalardan oluşuyordu. Mühendisler aslanları, ayıları, leoparları ve diğer kafeste vahşi hayvanları arenaya taşıyan bir tür yeraltı asansörü bile tasarladılar.

Roma’daki Alman Arkeoloji Enstitüsü’nde araştırmacı olan Heinz-Jürgen Beste, “Hipogeum, oyunların organizatörlerinin sürprizler yaratmasına ve gerilim oluşturmasına izin verdi. Arenadaki bir avcı, bir sonraki aslanın nerede görüneceğini ya da bir yerine iki ya da üç aslanın ortaya çıkıp çıkmayacağını bilemiyordu.” diyor. 

Smithsonian’a göre, karmaşık geçitler ve asansör sistemi imparatorluk için tek bir amaca hizmet ediyordu: “Seyircileri memnun etmek ve Roma’nın ihtişamını hem kutlayan hem de somutlaştıran şovların başarısını sağlamak”.

Jonathan Hilburg’un verdiği raporda, İtalyan yetkililer, zeminin restore edilmiş versiyonunda, Roma döneminde kullanılan tuzak kapıların, asansörlerin ve diğer mekanik elemanların kopyalarının bulunacağını söylüyor.

BBC News tarafından aktarılan bir açıklamada Kültür Bakanı Dario Franceschini, “Yenileme, ziyaretçilere yalnızca yer altı odalarını görme fırsatı sunmayacak, aynı zamanda Kolezyum’un güzelliğini arenanın merkezinde dururken takdir etme fırsatı sunacak büyük bir teknolojik müdahale olacak.” diyor. 

Eski tünelleri doğa şartlarından korumak için geri çekilebilir alanın hızlı bir şekilde kapanabilmesi gerektiğini de ekliyor.

5. yüzyılda Roma İmparatorluğu’nun çöküşünden sonra, Kolezyum bakıma muhtaç hale geldi ve alternatif olarak bir taş ocağı, bir kale ve bir manastır olarak hizmet verdi. History Today’den Ann Natanson’a göre, “kullanışlı bir yapı malzemesi kaynağı” olarak kısmen sökülen amfitiyatronun taşları daha sonra Aziz Petrus Bazilikası ve diğer Barok kiliselerin inşası sırasında yeniden kullanıldı.

Bu arada hipogeum, sonunda kir ve molozla doldu. 20. yüzyılın başlarında, arkeologlar mekanı ilk kez restore etmeye ve araştırmaya başladıklarında, tüneller bitkilerle kaplanmış durumdaydı.

Russo, tadilattan sonra Kolezyum’un yeni katta konserlere ve tiyatro yapımlarına ev sahipliği yapmayı planladığını söylüyor.

Russo, “Arena yüksek kültür için kullanılacak, yani konserler veya tiyatrolar için kullanılacak, ancak gladyatör gösterileri yapılmayacak.” diye ekliyor.

Smithsonian Magazine. Nora Mcgreevy. 28 Aralık 2020.