Kocaeli’de Tziampo Adlı İmparator Koruyucusunun Kalıntıları Keşfedildi

Kocaeli’de imparatorun koruyucusu unvanını taşıyan Tziampo adlı bir kişinin, kemikleri ve eşyalarıyla birlikte lahdi keşfedildi.

Kocaeli’de, Anadolu’da ilk defa ‘imparatorun koruyucusu’ unvanını taşıyan bir kişiye ait lahit keşfedildi. İki iskelet ve mezar hediyeleriyle birlikte bozulmadan günümüze ulaşan lahit oldukça önemli bilgiler taşıyor.

Anadolu’da, İstanbul dışında Roma İmparatorluğu’na 46 yıl başkentlik yapan tek şehir olma özelliği taşıyan İzmit (Nikomedia), Kocaeli Müze Müdürlüğü tarafından yapılan çalışmalarla o dönem hakkında yeni bilgiler veriyor.

(İlgili: İzmit’deki İmparatorluk Başkenti Nikomedia Ortaya Çıkıyor)

Lahit üzerinde ilginç yazıt: “İzin vermiyorum”

İzmit Su ve Kanalizasyon İdaresi’nin bulunduğu alanda, 2017-2019 yılları arasında bir binanın temel inşaatı sırasında arkeolojik kültür kalıntıları ortaya çıktı. Kocaeli Müze Müdürlüğü başkanlığı tarafından yapılan kurtarma kazılarında 37 mezar tespit edildi. Mezarlar arasında dördü yazılı olmak üzere beş lahit vardı.

Marmara Üniversitesi’nden Doç. Dr. Hüseyin Sami Öztürk eşliğinde yapılan bilimsel çalışmalarda, Latince yazılı lahitlerden birinin İmparator Diocletianus’un koruması Tziampo’ya ait olduğu belirlendi.

Nikomedia ve Roma tarihi için önem taşıyan lahdin üzerinde şöyle yazıyor: “Ben 50 yıl yaşadım. Bu mezara oğlum Severus yahut da eşim dışında başka hiç kimsenin gömülmesine izin vermiyorum. 9 yıl süvari, 11 yıl ordinaryüs ve 10 yıl protector (koruyucu) olarak askerlik yaptım. Şayet birisi bu mezara bir başkasını gömmeye cesaret ederse, Fiscus’a 20, kent kasasına 10 follis ödeyecektir.”

Müze müdürü: “Dünyada bir ilk”

Lahdin sadece içerdiği yazıtta gelen bilgilerle değil, aynı zamanda in-situ şekilde bulunmuş iki iskelet ve küçük buluntularıyla oldukça önem taşıdığını belirten Kocaeli Müze Müdürü Serkan Gedük, bunun dünyada bir ilk olabileceğini söylüyor.

“Zira şimdiye kadar bilinen Roma imparatorlarının korumalarına ilişkin yazıtlar, herhangi bir başka maddi kalıntı içermeden günümüze gelmişlerdir. İlk defa bir imparator korumasına ait yazıt; lahit içinde iki iskelet ve mezar hediyeleriyle birlikte bir bütün olarak günümüze ulaştı. Bu anlamda Tziampo Lahdi, bu alanda dünyada bir ilk. Bu lahdin ve lahit etrafındaki nekropol alanının günümüze sağlam bir şekilde ulaşması bizler için büyük bir şans.”

İskeleti ile belgelenebilen tek imparator koruyucusu

İmparator Diocletianus’un ‘Yaveri’ olarak da adlandırılan Tziampo’nun Romanya kökenli olduğunu belirten müze müdürü Gedük,

“Tziampo, askeri kariyerine süvari olarak başlayıp 9 yıl bu görevi sürdürdükten sonra, ‘ordinaryüs’ yani ‘yüzbaşı’ rütbesine yükselmiş. 11 yıllık yüzbaşı kariyerinden sonra, Tziampo’nun ‘protector’ yani ‘koruyucu’ unvanı aldığını görmekteyiz. Protector, Geç Roma ordusunun elit sınıf askerine verilen oldukça önemli bir unvan. Bu görev, İmparator Gallienus ile oluşturulmuş olup tam adı imparatorun koruyucusudur.”

“Şimdiye kadar bilinen ve bu görevi üstlenen asker sayısı 7 tanedir. Bunlar günümüz İtalya’sından, Hırvatistan’dan, Sırbistan’dan, Cezayir’den ve Arabistan’dan bulunmaktadır. Tziampo ile birlikte bu sayı 8’e ulaşmış ve ilk kez Anadolu’da imparatorun koruyucusu unvanı taşıyan bir asker belgelenmiştir. Üstelik Tziampo sadece yazıt ile değil, iskeleti ve mezar hediye eşyalarıyla birlikte belgelenebilen şimdilik tek imparator koruyucusudur”