Karabükte Bulunan Hadrianoupolis Mozaikleri

Adını Roma İmparatoru Hadrianus’tan alan Hadrianoupolis, özgün mozaikleriyle “Karadeniz’in Zeugma’sı” olarak anılıyor. Mozaiklerin en etkileyici örnekleri, antik kentteki Chora Kilisesi (Kilise A), Dört Nehir Kilisesi (Kilise B), Hamam A ve Hamam B yapılarına ait.

Karabük’ün Eskipazar ilçesinde yer alan Hadrianoupolis Antik Kenti’nde 2005 yılında başlatılan arkeolojik kazılarla ortaya çıkarılan taban mozaikleri antik kentin en dikkat çekici buluntularından biri. Yapımında antik kent ve çevresinden toplanan renkli doğal taşlar kullanılan mozaiklerde sarı, mavi, beyaz, siyah, kırmızı, vişne rengi ve yeşil gibi renkler göze çarpıyor. Mozaiklerdeki yorumlama tarzının başka hiçbir yerleşimde benzeri bulunmuyor.

MS 5. yüzyıla tarihlenen ve tamamı mozaikle kaplı Chora Kilisesi’nde, “Nuh’un Gemisi” sahneli mozaiğin günümüze ulaşan kalıntısı üzerinde tavus kuşu, fil, güvercin, geyik, kaplan gibi hayvanlar ve aslan vücutlu, kartal kanatlı, kartal başlı mitolojik bir yaratık olan Grifon tasvirleri yer alıyor.

Bir diğer görkemli mozaik örneği ise Chora ile çağdaş Dört Nehir Kilisesi’ne ait. Kilisenin “naos”unda (tapınaklarda, ya da kiliselerde halkın ibadet ettiği mekan) bulunan taban mozaiğinin üzerinde, Eski Ahit’te adları geçen ve “Cennet Nehirleri” olarak bilinen Geon (Nil), Phison, Tigris (Dicle) ve Euphrates’in (Fırat) kişileştirmeleri yer alıyor. Bu betimler ellerinde, içinden nehirlerin aktığı, “cornucopia” (bereket boynuzu) tutan iki kadın ve iki erkek figürü olarak görülüyor. Her bir figürün ismi ise sol üst köşede yazıyor.

MS 4-5. yüzyıllara tarihlenen hamamların zeminlerinde ise geometrik desenler ve meander motifleri göze çarpıyor. Mozaiklerin bazı kısımları tahrip olmuş, ancak hala etkileyiciliklerini koruyorlar.