Kanada’da İlk Kez Bir Ulukurt Fosili Resmen Tanımlandı

Kanada’da bulunan ve yaklaşık 45.000 yıllık olduğu düşünülen bir fosilin, dev Buz Devri yırtıcısı ulukurta ait olduğu ilk kez doğrulandı.

Canis lupus ve Canis dirus çenelerinin karşılaştırması. C: Ashley R. Reynolds et al. 2023

Kanada’daki bir müzenin bodrum katındaki koleksiyonunda, büyük dişleriyle sırıtan bir canavar pusuda bekliyordu: Bu, bir zamanlar Güney Saskatchewan Nehri boyunca kayalıklarda dolaşan ve kılıç dişli kedilerle (Smilodon) at, bizon, deve ve mamut avlamak için rekabet eden bir canavarın fosilleşmiş çenesiydi.

Toronto, Royal Ontario Müzesi’nden araştırmacı Ashley R. Reynolds, keşif zamanından bu yana biriken yeni bilgilerden yararlanarak geçmişteki bazı buluntuları daha yakından incelemeye karar verdi. Bu uygulama, pandemideki sokağa çıkma yasağı sırasında dünyanın dört bir yanındaki koleksiyonlarda yeniden popülerlik kazandı ve Reynolds’un Journal of Quaternary Science’da yayınladığı çalışma da dahil olmak üzere birçok ilginç keşfe yol açtı.

Reynolds ve meslektaşlarının önceki çalışmaları, müze koleksiyonundaki Kanada’ya özgü bir kılıç dişli kedinin (Smilodon fatalis) ilk kanıtını ortaya çıkarmıştı.

(İlgili: Ulukurt Olarak Bilinen Antik Tür, Aslında Kurt Değilmiş)

“Güney Kanada’nın geç Pleistosen döneminden (Medicine Hat, Alberta) Ulukurt (Canis dirus)” başlıklı yeni çalışmada Reynolds, koleksiyondaki fosilleşmiş bir çene kemiğinden bir ulukurdu resmen tanımlamak için aynı kazı alanından daha fazla fosil materyali analiz etti.

İlk olarak 1969’da bulunan fosil, C. S. Churcher tarafından 1970’te Kanada Jeolojik Araştırmaları’nın yayınlanmamış bir raporunda büyük boyutuna dayanarak bir ulukurt olarak tanımlandı. Ancak daha sonra, ilk tanımlamayı doğrulamak için hiçbir zaman ayrıntılı olarak resmedilmedi veya tanımlanmadı.

Ulukurtlar, daha kaslı yapıları ve daha güçlü çeneleri olan gri kurdun daha büyük, soyu tükenmiş bir köpek kuzeniydi. Üç ulukurt türü, Kuzey ve Güney Amerika’dan Doğu Çin’e kadar uzanan bir coğrafyada yaşıyordu. Şiddetli bir rakip olmalılardı çünkü bölge aralıkları genellikle diğer büyük yırtıcı hayvanlarla, en sık olarak da kendi boyutlarının üç katı kadar kılıç dişli kedilerle örtüşüyordu.

Yeni tanımlanan örnek, Kanada’da bulunan ilk ve tek ulukurt olma özelliğini taşıyordu ve türün 500  kilometre ile bilinen en kuzeydeki varlığı olduğu için çenenin uzun süre çalışılmaması alışılmadık bir durumdu. Bunun nedeni, ilk gözlemlerin daha resmi bir tanımlama için güvenden yoksun olması olabilir.

Kötü korunmuş bir fosilden yola çıkarak bir gri kurt ile bir ulukurt arasında ayrım yapmakta bazı zorluklar var. Çünkü ikisi, ortak bir ataya sahip olmalarından sonra, 5,5 milyon yıldan fazla bir süre boyunca ayrı oldukları tahminlerine rağmen morfolojik olarak birbirine çok yakın.

İyi korunmuş olan eksiksiz bir çene fosili ile, dişlerdeki boyut ve farklı desenler ikisini açıkça ayırabildiğinden, tanımlama daha basit olurdu. 1969’da bulunan fosil kötü durumdaydı, birçok yerinden kırılmıştı ve bazı dişler eksik olduğu için diş yüzeylerindeki daha belirgin ipuçlarını kaybetmişti ve çeneyle birlikte duran dişler ya iyi korunamamış ya da ileri yaşta bir kurt için doğal olarak aşınmıştı.

Daha belirgin tanımlayıcılar olmadan, araştırmacılar birden fazla ölçüm aldı ve bunları bilinen ulukurt fosilleri, günümüz gri kurtları ve gri kurt ata fosilleri ile karşılaştırdı. Analizde, ulukurtlar ve gri kurt ataları arasında aykırı değerlerle bazı örtüşmeler vardı. Ancak fosilleşmiş çenenin çizimleri, onu kesin olarak 1970 tarihli yayınlanmamış raporda önerildiği gibi ulukurt kategorisine yerleştirdi.

Çenenin bulunduğu yerin yakınından geldiğine inanılan radyokarbon tarihli odun parçaları yaklaşık 45.000 yıl öncesine tarihleniyor.

Çalışmada belirtildiği gibi, Kuzey Doğu Çin’de 40.000 yıllık bir ulukurt fosilinin yakın zamanda tanımlanmış olması, aynı zamanda Kanada ulukurdunun zaman çerçevesindeki faunal göçlere de işaret ediyor. Bu durum, ulukurtların, son buzul çağına uzanan Asya ve Kuzey Amerika arasındaki kara köprüsü oluşumlarını geçtiğini öne sürüyor.

Ulukurtlar 9.500 yıl öncesine kadar yaşamış olabileceğinden, erken insanların Beringia’ya göç etmesiyle yolları kesişmiş olabilir.


Phys. 11 Nisan 2023.

Makale: Reynolds, A. R., Lowi‐Merri, T. M., Brannick, A. L., Seymour, K. L., Churcher, C. S., & Evans, D. C. (2023). Dire wolf (Canis dirus) from the late Pleistocene of southern Canada (Medicine Hat, Alberta). Journal of Quaternary Science.

Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü mezunu. İstanbul Üniversitesi Prehistorya Bölümü Yüksek Lisans mezunu. Aynı üniversitede Doktora adayı. İletişim: ermanbu@gmail.com

You must be logged in to post a comment Login