Kahramanmaraş’ta 14.500 Yıllık Sıradışı Bir Mezar Keşfedildi

Kahramanmaraş’taki Direkli Mağarası’nda gerçekleştirilen kazı çalışmalarında, yaklaşık 14.500 yıllık dikdörtgen şeklinde bir mezar bulundu.

Kahramanmaraş’ta, Onikişubat ilçesine bağlı Döngel Mahallesi’nde yer alan mağarada 2007 yılından beri devam eden kazılarda, bu keşifle birlikte 4. mezara ulaşıldı.

Direkli Mağarası Kazı Başkanı ve Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Cevdet Merih Erek, mezarlardan ilkini 2009, ikincisini 2019, üçüncüsünü ise 2023 yılında bulduklarını belirtiyor.

Doç. Dr. Erek, Direkli Mağarası’nda önemli bulgulara ulaştıklarını ve bunlardan en önemlisinin mezarlar olduğunu söylüyor. Araştırmacılar, mağarada yapılan Karbon 14 analizlerine göre, 8. arkeolojik seviyede 12.540 yıl öncesine ulaşmışlardı.

Bu yılki kazılarda 11. arkeolojik seviyede olduklarını ve buldukları mezarın 14.500 yıl öncesine ait olduğunu düşündüklerini belirten Erek, mezarın daha önce bulunan üç mezardan farklı olduğunu belirtiyor.

Bu yılki kazılarda mezar alanında daha önce hiç bilinmeyen, köşegenli bir dikdörtgen yapıda bir mezar düzenlendiğini gördüklerini belirten Doç. Dr. Erek, “Mezarın yaklaşık 14.500 yıllık olduğunu düşünüyoruz. Henüz karbon yaşımız yok, ancak daha önce kazı yaptığımız tabakalarda Karbon 14 analizlerine göre 12.540 yıl öncesine ulaşmıştık. Yaklaşık 2.000 yıllık bir süreci bu kazı yaptığımız yere indirdiğimizi düşündüğümüz için bu tarihi söylüyoruz. Bu yaklaşık bir tarih.” diyor.

Sıradışı bir ölü gömme biçimi

“O dönem insanlar genellikle cenin pozisyonunda gömüldükleri için mezarlar yuvarlak ve oval biçimde olur. Ancak bu sene bulduğumuz mezar, dikdörtgen biçimli. Hoker biçimli bir gömü değil, sırt üstü yatırılmış, doğrusal dediğimiz bir gömü biçimiyle yapılmış. Etrafı dikdörtgen taşlarla 90 derecelik açılarla dizilmiş. Kendi dönemi içerisinde yani MÖ 13.000-12.500 aralığında bu tür dikdörtgen yapılı kayalardan mezar çok nadir. Genellikle hoker dediğimiz cenin pozisyonundaki mezarları görmek mümkündü.”

Erek, kültürlerin açığa çıkarılmasında en önemli malzemelerin geçiş aşamalarındaki değişimlerin varlığı olduğunu söylüyor.

“Arkadaşlarımız kazı yaparken çok titiz ve dikkatli çalışmak zorundalar. Neredeyse milimetrik bir kazı yaparak aşağı inerler ve sürekli ölçüm yaparlar. Bu ölçümlerde açığa çıkan her türlü arkeolojik materyal olduğu yerde bırakılır, fotoğraflanır, çizilir ve X, Y, Z koordinatları, kuzey güney ve batıya ve doğuya doğru olan koordinatları alınarak nokta yerleri sabitlenir. Bu da geleceğe sağlam kanıtlar bırakmamızı sağlar. Böylece bu seneki önemli verilerden bir tanesine çok daha erken olmasına rağmen ulaşmış bulunmaktayız.”

Burası bir mola noktasıydı

Geçtiğimiz yıllarda, Direkli Mağarası’nın MÖ 14.000 ila 9.500 yılları arasında, Doğu Akdeniz’den Orta Anadolu’ya giden insanlar tarafından mola noktası olarak kullanıldığı saptanmıştı.

Direkli Mağarası’nın Epipaleolitik dönem içerisinde yılda iki defa iskana tabi tutulmuş bir yer olduğunu belirlediklerini ifade eden Erek, Doğu Akdeniz’den kuzeye doğru giden dönemin insanlarının, Kafkaslara ve Orta Anadolu’ya doğru giden rota üzerinde bulunan mağarayı mola noktası olarak kullandıklarını söylüyor.

Erek, mola noktasını mağarada ortaya çıkan bulgulara göre tespit ettiklerini dile getirerek şunları söyledi: “Çünkü Orta Anadolu’ya ait obsidyenden yapılmış dilgilerin Direkli Mağarası’ndan çıkıyor olması, ayrıca Doğu Akdeniz kökenli olan deniz kabuklularının boncuk olarak burada bulunması, insanların Orta Anadolu ve Doğu Akdeniz arasında gidiş gelişleri sırasında Direkli Mağarası’nı kullandığının en önemli kanıtıdır.”