İznik Gölü’ndeki Bazilika Müzeye Dönüştürülecek

İznik’te gölünde bulunan ve 1500 yıl önce Aziz Neophytos adına inşa edilen bazilika, su altı arkeoloji müzesine dönüştürülecek.

Büyükşehir Belediyesinden yapılan yazılı açıklamaya göre, 1500 yıllık bazilikada Büyükşehir Belediyesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Uludağ Üniversitesiyle ortaklaşa sürdürülen kazı faaliyetleri ile bölgeye kazandırılması düşünülen müze projesi değerlendirildi.

Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, Türkiye’nin ilk su altı arkeoloji müzesinin bazilika bölgesinde oluşturulacağını ve alanın turizme kazandırılacağını bildirdi.

(Aziz Neophytos Bazilikası: İznik Gölü’nde Tesadüfen Bulunan Bazilika)

Bu konuda projelerini hazırladıklarını ve Kültür ve Turizm Bakanlığının onayına sunduklarını ifade eden Aktaş, Ankara’dan onay alınır alınmaz çalışmalara başlanacağını ve ilk olarak İznik Göl kıyısına müze binası yapılacağını kaydetti.

Bazilikanın çıkartıldığı bölgeye ise 20 metre yüksekliğinde kule inşa edileceğini aktaran Aktaş, “Kazı çalışmalarıyla elde edilen eserler müze binasında sergilenecek. Kule ise ziyaretçilere, gece ve gündüz havadan seyir imkanı sunacak. Ayrıca bölgede kazı alanına dalış için gerekli alt yapı oluşturulacak. Müze çalışmaları tamamlandığında, turizme büyük katkı sağlayacak.” ifadelerini kullandı.

Kazıda bulunan eserler müzede sergilenecek

Çalışmalar tamamlandığında ortaya çıkacak arkeoloji müzesinin turizme büyük katkı sağlayacağını belirten Aktaş, kazıdan elde edilen eserlerin müzede sergileneceğini, yapılacak kule vasıtasıyla gece ve gündüz tarihi bölgedeki kalıntıların izlenebileceğini kaydetti.

Kültür ve Turizm Bakanlığından onay gelir gelmez müze konusunda harekete geçeceklerini vurgulayan Aktaş, kazı alanından elde edilen tarihi eserlerin müze binasında ziyaretçilere açık olacağını, ayrıca binada dalış kursları için derslikler, görevli arkeologlar için ofis mekanlarının bulunacağını bildirdi.

(İznik Gölü’ndeki 1500 Yıllık Bazilikadan İnsan Kemikleri Çıktı)

Aktaş, tarihi alana bazilikayı kuş bakışı görecek bir kule inşa edileceğini söyledi. 20 metre yüksekliğindeki kulenin vatandaşlar tarafından kullanılabileceğini, kulede gece ve gündüz gezileri için gerekli tüm tedbirlerin alınacağını bildiren Aktaş, “İlgilenen vatandaşlarımız, kazı alanını herhangi bir engele maruz kalmadan belirlenen saatler içerisinde inceleyebilecek. Kule ile tarihi kalıntılar görülebilecek.” dedi.

Turizme büyük katkı sağlayacak

Projenin turizme büyük katkı sağlayacağını anlatan Aktaş, şunları söyledi:

“Su altı arkeoloji müzesi oluşturarak hem Türkiye’de bir ilki gerçekleştireceğiz hem de alanı ziyaret edenlere geçmişi yüzyıllar öncesine uzanan müthiş bir tarihi seyir imkanı sunacağız. Proje çerçevesinde profesyonel dalış kurslarımız da olacak. Dalış yapmaya meraklı vatandaşlarımız İznik’e gelerek, kurs alabilecek. Kursun ardından kazı alanına dalış gerçekleştirebilecek. Her açıdan çok yönlü bir proje. Başlamak için sabırsızlanıyoruz.”

Müze çalışmaları sürerken mevcut kazıların bundan olumsuz etkilenmeyeceğinin altını çizen Aktaş, “Müze hizmete alındıktan sonra da kazılar sürecek. Sadece göl kıyısına 20 metre mesafesi bulunan alan değil çevresi de taranıyor. Dolayısıyla çok daha farklı bulgularla karşılaşabiliriz.” dedi.

Mustafa Şahin ise hedeflerinin bazilika bölgesini su altı arkeolojisi konusunda ulusal ve uluslararası sürekli eğitim verecek bir enstitü haline getirmek olduğunu ifade etti.

Aziz Neophytos Bazilikası

Roma İmparatorluğu’nda 313 yılında Milano Fermanı ile Hıristiyanlık serbest bırakıldı. Fakat fermandan önce, yani Hıristiyanlığın yasak olduğu yıllarda henüz 16 yaşında Aziz olan Neophytos, Romalı bir asker tarafından İznik Gölü kıyısında öldürüldü. Antik kaynaklara göre, Milano Fermanı’nın çıkmasından sonra Aziz Neophytos’un sevenleri, onun adına İznik Gölü’nün yakınında bir bu bazilikayı inşa etti.

Antik kaynaklarda, Aziz Neophytos’un anısına kentin hemen dışında kalan gölün kıyısında bir kilise inşa edildiği söyleniyor. Ayrıca 8. Yüzyılda Aziz Neophytos’un naaşının, yine İznik’te bulunan Koimesis Kilisesi’ne taşındığı biliniyordu. Fakat inşa edilen bu kilisenin nerede olduğu ve Aziz Neophytos’un naaşının neden taşındığını kimse bilmiyordu. Bazilika, 740 yılındaki depremle gölün derinliklerine gömülerek unutulmuştu. İznik’te, Tarihi Kültürel Mirası Tespit ve Havadan Fotoğraflama Çalışmaları sırasında tesadüfen bulunan bazilika, tüm bu soruları yanıtlamış gibi gözüküyor.

Hava fotoğraflarıyla tespit edilen bazilikanın, antik kaynaklarda geçen fakat yeri bilinmeyen Aziz Neophytos adına inşa edilen bazilika olması oldukça muhtemel. Bazilikanın içinde bulunan bir mezarın kapağının açık olması da naaşın daha önceden taşındığı bilgisini doğrular nitelikte. Kilisenin Aziz Neophytos’un kaynaklarca belirtilen şehit edildiği 21 Ocak tarihine denk gelen günlerde keşfi ise ilginç bir anektod olarak belirtilebilir.

AA