Izgara Planlı İlk Antik Maya Şehri Bulundu

Nixtun-Ch’ich Guetemala’da çalışan arkeologlar güçlü bir hükümdarın varlığını kanıtlayan benzersiz bir ızgara plana sahip bir antik Maya şehri buldular.

Bölgede ilk defa şehirlerin kurulmaya başlandığı, MÖ. 600 ile 300 yılları arasında kullanıldığı düşünülen şehirde yassı başlı piramitler bulunuyor. Araştırmacılar Maya dünyasında başka hiçbir şehir ızgara planı kullanılarak tasarlanmadığını ve NewYork Queens Collage’da professör olan Timothy Pugh, bu şehrin başka hiçbir yerde görülmedik bir şekilde düzenlenmiş olduğunu söyledi.

Arkeologlar katı bir ızgara planına sahip eski bir Maya şehri buldu, şehrin ana tören alanı doğu batı doğrultusunda uzanıyor Fotoğraf: Timothy Pugh

Pugh bunun yukarıdan aşağı bir düzenleme olduğunu ve çok güçlü bir hükümdarın böyle bir düzenlemeyi yapmış olduğunu söyledi.

Antik Meksika şehri Teotihuacan da ızgara planı kullanmıştı. Fakat Teotihuacan bir Maya şehri olarak kabul edilmez ve arkeologlar bu şehir ile Nixtun-Ch’ich de bulunan şehir arasında bir ilişkiye rastlamadı.

İnsanlar Nixtun-Ch’ich alanı olarak bilinen bölgede uzun süredir yaşıyor. Pugh bölgedeki çalışmalarını 1995 yılında başlattı ve ilk şehir terkedildikten çok sonraki döneme tarihlenen Maya kalıntılarına odaklandı. Bununla beraber daha geç dönem kalıntıları üzerinde çalışan ekip eski şehrin de haritasını çıkartmış ve bir kısmını da kazdı.

Tören Yolu

Pugh, haritalama ve kazı çalışmalarına bakarak şehrin ana tören yolunun doğu batı doğrultusu üzerinde, doğuya doğru 3 derece dönük bir konumda olduğunu söylüyor. Düz bir çizgi üzerinde yaklaşık 15 bina ilerledikten sonra esas tören alanına ulaşıldığını da ekliyor. Bu 15 yapı en fazla 30 metre uzunluğunda yassı başlı piramitlerdir. Ziyaretçiler birkaç basamak tırmanarak her bir piramidin tepesinden yer alan tapınağa ulaşabilir.

Tören yolunun sonunda şehrin doğu köşesinde bir platform üzerinde yüzleri birbirine dönük olarak duran piramitlerden ya da yapılardan oluşan “triadic” bir grup bulunuyor. Bu triadic gruba(ismini içerdiği esas 3 piramit ya da yapıdan alan) benzer yapılara eski Maya şehirlerinde rastlanabilmekte.

Pugh Şehrin yerleşim alanları tören alanının kuzey güney doğrultusuna inşa edildiğini ve şehrin ızgara planına sıkıştırılmış olduğunu söylüyor.

Arkeologlar kazılardan yola çıkarak şehirdeki yapıların parlak beyaz sıva ile süslendiğini ve Pugh şehrin çok parlak bir şehir olabileceğini söylüyor.

Şehrin, neredeyse doğrudan doğuya yönelmiş doğrultusu insanların güneşin hareketlerini takip etmesini kolaylaştırıyor, bu da dinleri için önemli olabilirdi.

Topraktan ve taşlardan yapılmış bir duvar şehri koruyordu, bu da savunmanın Mayalar için önemli olduğunu ileri sürebilir.

Arkeologlar Maya şehri kalıntılarını kazarken, eskiden şehri saran parlak beyaz renkli sıvadan oluşan bir koridor ortaya çıkardı.
Fotoğraf: Evelyn Chan

İnsanlar Şehrin Planından Mutsuz muydu?

Pugh şehir görülmeye değer bir şehirken, şehrin insanlarının pek mutlu olmadıklarını düşünüyor.

Pugh, “Pek çok Maya şehri güzel bir şekilde yayılmıştır. Şehirlerin bu şehirdeki gibi yolları vardır fakat ızgara biçiminde değildir. Bu diğer Maya şehirlerinde olmayan bir durum, alan daha açıktır ve daha az kontrol altındadır” diyor.

Erken Rönesans döneminde katı şehir planlarına sahip Avrupa şehirlerinde yaşayan kişiler çoğunlukla bu planlardan hoşnut değildi. Pugh eski Maya şehrinin yerleşikleri için de bu durumun geçerli olduğunu “böylesi kontrol altında bir yerde yaşamaktan keyif almıyor olabilirlerdi” diyerek anlatıyor.

Şehrin korunması

Pugh arkeologların kazı alanında bulunan çiftlik sahiplerine alanı yağmacılardan korudukları için minnettar olduğunu söylüyor. Ve bu alanın bölgedeki yağmalanmamış birkaç Maya alanından bir tanesi olduğunu, bu nedenle çiftlik sahiplerinin kimsenin Maya kalıntıları ile uğraşmasını istemediğini ve kalıntılara karşı gerçekten çok korumacı olduklarını ekliyor.

Ayrıca çiftlik sahipleri hayvanları beslemek için hızlı büyüyen bir tür ot yetiştiriyorlar ve bu ot da bölgeyi erozyondan koruyor.

livescience