İtalya’da Fil Kemiğinden Yapılmış 400.000 Yıllık Aletler Keşfedildi

Günümüz Roma’sından çok uzak olmayan bir bölgede, 400.000 yıl önce ölü fillerin kemiklerinden yapılmış standart aletler keşfedildi.

Eski insanlar fil kemikleri ile etkileyici şeyler yapabildiler. Yeni bir çalışmada, arkeolog Paola Villa ve meslektaşları, İtalya’da çok sayıda filin öldüğü bir bölgede bulunan aletleri incelediler. Ekip, bu bölgedeki insanların yaklaşık 400.000 yıl önce bu ölüleri, benzeri görülmemiş bir dizi kemik alet üretmek için kullandığını keşfettiler. Aletlerden bazıları, 100.000 yıl daha yaygın bir şekilde kullanılmayacak karmaşık yöntemlerle yapılmıştı.

CU Boulder Doğa Tarihi Müzesi’nde yardımcı bir küratör olan Villa, ‘’Şu anda kemik aletler bulunmuş başka arkeolojik alanlar da görüyoruz. Ama oralarda bu kadar iyi tanımlanmış şekil çeşitliliği yok.’’ diyor. 

(Soyu Tükenmiş Sicilya Fili Evrimleşip Küçülürken 8000 Kilo Verdi)

Çalışma, günümüz Roma’sından çok uzak olmayan Castel di Guido adlı bir arkeolojik alana odaklanıyor. Burası, yüz binlerce yıl önce, kısa ömürlü bir dere tarafından oyulmuş bir sel yatağı yeriydi. Düz dişli filler (Palaeoloxodon antiquus) olarak adlandırılan 4 metrelik canlıların susuzluklarını giderdiği ve ara sıra yaşamını yitirdiği bir ortamdı. 

Castel di Guido’daki hominidler, kalıntılardan iyi bir şekilde yararlanarak, yıllar boyunca burada iskan ettiler. Araştırmacılar, bu Taş Devri sakinlerinin ilkel bir yapım hattında çalışan tek bir birey gibi sistematik, standart bir yaklaşım kullanarak aletler ürettiklerini bildirdiler. 

‘’Castel di Guido’da insanlar, fillerin uzun kemiklerini standart bir şekilde kırıyor ve kemik aletler yapmak için standart boşluklar üretiyorlardı. Bu tür bir yetenek çok sonrasına kadar yaygın değildi.’’ diyor Villa. 

Paleolitik dönem alet çantası

Bu hünerli yetenekler, genel olarak hominidler için önemli bir zamanda gerçekleşti. Yaklaşık 400.000 yıl önce, Neandertaller (Homo neanderthalensis) Avrupa’da yeni ortaya çıkmaya başlamıştı. Villa, Castel di Guido’nun sakinlerinin Neandertaller olduğundan şüpheleniyor. 

Villa, ‘’Yaklaşık 400.000 yıl önce, ateşin alışılmış kullanımını görmeye başlıyorsunuz ve bu Neandertal soyunun başlangıcı. Bu Castel di Guido için çok önemli bir dönem.’’ diyor. 

Villa ve meslektaşları yeni çalışmalarında, 1979’dan 1991’e kadar kazılmış olan Castel di Guido’dan 98 kemik alet belirlediler. Bulgular, araştırmacıların şimdiye kadar tanımladığı modern öncesi hominidler tarafından yapılmış en fazla sayıda yontulmuş kemik aleti temsil ediyor. Bu zengin alet çantası çok çeşitli aletler sunuyor. Bazı aletler sivri uçluydu ve teorik olarak et kesmek için kullanılabilirdi. Diğerleri, ağır fil femurlarını ve diğer uzun kemikleri ayırmaya yardımcı olabilecek kama şekilliydi. 

Villa, ‘’Önce keskin uçlu bu ağır parçaları yerleştirebileceğiniz bir oluk açarsınız. Sonra çekiçle vurdukça bir noktada kemik kırılır.’’

Ancak bir alet diğerlerinden farklıydı; ekip bir uzun uçlu ve pürüzsüz olan yabani sığır kemiğinden oyulmuş bir alet keşfetti. Bu alet, arkeologların lissoir dedikleri şeye benziyor. Hominidlerin deriyi işlemek için kullandıkları bir alet türü. Merak uyandıran şey, Lissoir aletleri yaklaşık 300.000 yıl öncesine kadar yaygın değildi. 

Villa, ‘’400.000 yıl önce diğer yerleşim yerlerinde insanlar sadece ellerindeki kemik parçalarını kullanıyorlardı.’’ diyor. 

Yararlı buluntular

Başka bir deyişle, İtalya’daki bu arkeolojik alanda özel bir şeyler olmuş gibiydi. Villa, Castel di Guido hominidlerinin Avrupa’nın başka yerlerindeki benzerlerinden daha zeki olduğunu düşünmüyor. Bunun yerine, bu ilk insanlar basitçe etraftaki kaynakları kullandılar. İtalya’nın bu bölgesinde çok fazla doğal olarak oluşan, büyük çakmaktaşı parçaları yok, bu nedenle eski insanlar çok fazla büyük taş alet yapamamıştı.

Bununla birlikte, bölgede çok fazla bulunabilecek şey ölü fillerdi. Taş Devri ilerledikçe, düz dişli filler yavaş yavaş Avrupa’dan kayboldu. Castel di Guido’daki kemik ustalarının yaşadığı dönemde, bu hayvanlar bölgedeki su kaynaklarına akın etmiş ve bazen doğal sebeplerden dolayı ölmüş olabilirler. İnsanlar daha sonra kalıntıları bulup uzun kemiklerden alet yaptılar. 

Villa, ‘’Castel di Guido topluluğu, karmaşık kemik teknolojisi üretmelerine izin veren bilişsel bir zekaya sahipti. Diğer topluluklarda, insanların birkaç parça yapması için yeterli kemik vardı, ancak standart ve sistematik kemik alet üretimine başlamak için bu yeterli değildi.’’ diyor. 

University of Colorado at Boulder. 30 Ağustos 2021. 

Makale: Villa, P., Boschian, G., Pollarolo, L., Saccà, D., Marra, F., Nomade, S., & Pereira, A. (2021). Elephant bones for the Middle Pleistocene toolmaker. Plos one, 16(8), e0256090.