İtalya Kıyılarında Nebati Göçmenlerinin Tapınağı Bulundu

Arap Yarımadası’ndaki Nebati kültüründen gelen göçmenler tarafından yapılmış antik bir tapınak, nihayet İtalya kıyılarında bulundu.

Arkeologlar, Napoli yakınlarında su altında kalmış antik sunaklar ve yazılı mermer levhalar keşfettiler. Bu buluntular, Arap Yarımadası’ndaki antik bir krallık olan Nebatilerden gelen göçmenler tarafından inşa edilmiş, 2.000 yıllık bir tapınağın kalıntıları olabilir. Nebatiler, kaya oyma yapılarından biri olan ve “Indiana Jones ve Son Macera” filminde yer alan Petra’daki “Hazine Binası” ile tanınıyor.

Ancak yeni bir araştırmaya göre, gösterişli tapınak daha sonra muhtemelen yabancı tüccarların bölgeden ayrılması nedeniyle beton ve kırık çömlek karışımıyla gömülmüş.

Napoli’deki bir eğitim enstitüsü olan Güney Lisansüstü Okulu’nda (Scuola Superiore Meridionale) deniz arkeoloğu ve çalışmanın baş yazarı Michele Stefanile, “Bu benim için en beklenmedik keşiflerden biriydi” diyor.

Tapınak, Napoli’nin yaklaşık 16 kilometre doğusunda, volkanik Campi Flegrei’de yer alan Pozzuoli kasabasının açıklarında bulunuyor. Roma döneminde Puteoli olarak bilinen şehir, Roma dünyasının dört bir yanından gelen gemilerin tahıl gibi ticaret malları getirdiği büyük bir limandı.

(İlgili: Petra’nın Ünlü Hazine Binasının Altında Gizli Bir Mezar Keşfedildi)

Yüzyıllar boyunca süren volkanik aktivite, Pozzuoli’deki kıyı şeridini önemli ölçüde değiştirdi ve Roma dönemine ait depolar ve antik liman bölgesine ait diğer yapılar dahil olmak üzere yaklaşık 2 kilometrelik alanı su altında bırakarak korudu. 18. yüzyıldan beri denizden çıkarılan eserler, gömülü bir tapınağın varlığını öne sürüyordu fakat kimse bunun tam olarak nerede olduğunu bilmiyordu.

2023 yılında, bölgenin deniz tabanını haritalayan araştırmacılar, Roma tarzı duvarlara sahip iki su altı odası keşfettiler. Yaklaşık 10 metreye 5 metre ölçülerindeki bu duvarlar, iki büyük odayı oluşturuyordu. Bir odanın duvarına yaslanmış beyaz mermerden yapılmış iki sunak bulundu. Her iki sunakta da muhtemelen kutsal taşların yerleştirildiği dikdörtgen oyuklar vardı. Her iki odada da “Dusari sacrum” yani “Dushara’ya adanmış” anlamına gelen Latince bir yazıt içeren mermer levhalar bulunuyordu; Dushara, antik Nebati dininin baş tanrısıydı.

Stefanile, “Elimizde Nebati tanrılarına adanmış bir bina var gibi görünüyor, ancak Roma mimarisi ve Latince yazıtlarla birlikte” diyor.

Nebati Krallığı, kuzey Arabistan’dan doğu Akdeniz’e kadar uzanıyordu. MÖ dördüncü ila ikinci yüzyıllarda, Nebatiler lüks malların ticaret ağı üzerinde kontrol sağladı; bu ürünler arasında tütsü, altın, fildişi ve parfümler bulunuyordu. MS birinci yüzyılın sonlarına doğru büyük bir servet biriktirmişlerdi. Nebati başkenti Petra’daki genellikle “Hazine Binası” olarak adlandırılan büyük mezar, bu dönemde inşa edildi.

Ohio’daki Miami Üniversitesi’nde Roma tarihçisi olan ve çalışmaya dahil olmayan Steven Tuck, “Nebatilerin tüccar topluluğu olarak Puteoli’de bulunması son derece mantıklı” diyor. Tuck’a göre, Puteoli o dönemde Roma İtalya’sının en büyük ikinci şehri ve ana limanıydı; bu nedenle Nebatiler buraya çekilmiş ve dini uygulamalarını da yanlarında getirmiş olabilirlerdi.

Arkeolog Laurent Tholbecq, “Nebatilerin baş tanrısı Dushara/Dusares’a adanmış bir tapınak bulunması şaşırtıcı değil” diyor.

“Roma’nın Yakın Doğu’daki ilerlemesinden Nebatilerin yararlandığı ve bu durumun, Traianus döneminde Arabistan eyaletinin kurulmasına kadar sürdüğü genel kabul gören bir düşünce” diyen Tholbecq, MS 98 ile 117 yılları arasında hüküm süren Roma imparatoru Traianus’un yönetimini işaret ediyor.

Nebatilerin MS 106’da Roma İmparatorluğu’na dahil edilmesinden sonra, kültürün Arabistan’daki kara ticareti üzerindeki kontrolü çöktü. Puteoli’deki tapınağın yıkımı, bu çalkantılı dönemi yansıtıyor olabilir.

Stefanile ve ekibi, tapınağın MS ikinci yüzyılda beton ve kırık çömlek karışımıyla bilinçli olarak gömüldüğünü keşfetti.

Stefanile, “Muhtemelen MS 106’daki Traianus’un Arabistan’ı fethinden sonra, Nebatilerin Puteoli’de serbest ticaret yapma imkanı kalmadı ve muhtemelen limanı terk ettiler” diyor.

Live Science. 22 Ekim 2024.

Makale: Stefanile, M., Silani, M., & Tardugno, M. L. (2024). The submerged Nabataean temple in Puteoli at Pozzuoli, Italy: first campaign of underwater research. Antiquity, 98(400), e20.