İstanbul’un En Yaşlı Ağacı, Bizans Döneminden Beri Ayakta

İstanbul’un özellikle ormanlık alanlarında bulunan anıt ağaçlarından en yaşlısı, Sarıyer Bahçeköy’deki 1.300 yaşındaki Doğu Çınarı.

Anıt ağaçlar İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Araştırma ve Uygulama Ormanı’nda uzman kişiler tarafından korunuyor.

Uygulama Ormanı’nda bulunan en yaşlı ağaç, 1.300 yıllık Doğu Çınarı. Bizans döneminden Cumhuriyet dönemine kadar birçok tarihi olaya tanıklık eden bu ağacın boyu 12 metre, çapı ise 4,5 metre. Ağacın gövdesinin içi, çürüme kaynaklı boşalmış durumda. 

(Zonguldak’ta 4112 Yaşında Porsuk Ağacı Bulundu)

Anıt ağaçların bakımlarının oldukça önemli olduğunu belirten İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Süleyman Çoban, “İstanbul’da bulunan anıt ağaçlar içinde en yaşlı olanı. Bu ağaç birçok tarihi olayın canlı tanıklarından biri. O yüzden çok değerli bir ağaç. Geçmişten günümüze birçok bilgiyi bünyesinde barındırıyor. Bu ağacın korunması ve gelecek kuşaklara aktarılabilmesi için, ağaç üzerinde bulunan hastalıklı kısımları temizlendi ve ilaçlandı.” diyor.

Ağaçların yaş alırken içlerinin yavaş yavaş boşaldığını belirten Çoban, “Ağacı asıl besleyen şey dışında bulunan kambiyum tabakası. Bu ağaç için yoğun bir ziyaretçi talebi söz konusu. Aynı zamanda anıt ağaçların gelecek kuşaklara aktarılabilmesi için öncelikle ağaç üzerinde bireysel olarak yapılan bakım çalışmalarının yanı sıra, insanların ağacın çevresinde çok fazla dolaşmaması gerekiyor.” diyor.

“Çünkü ağacı besleyen kökler zamanla havalanamayacağı için ağacı besleyen kökler zarar görecektir. O yüzden çok yoğun insan ziyareti şu anda mümkün değil. Bizler bir ağacın yaşını belirlemek için ağacın yıllık halkalarını sayıyoruz.” 

“Ancak böyle içi oyulmuş bir ağacın yıllık halkalarının tamamen sayılması mümkün değil. O yüzden belli bir kısımdan alınan örneklerdeki yıllık halkalar sayılıyor ve bu ağacın çapı ile ilişkiye getirilerek ağacın yaşı tahmini olarak ortaya çıkarılıyor.”

İstanbul’un en yaşlı ağaçlarından bir diğeri ise 600 yıllık Ahtapot çınarı. Fiziksel özellikleriyle ön plana çıkan ve devasa bir yapıya sahip olan Ahtapot çınarı, ismini etrafa açılmış dev dallarından alıyor. Ahtapot çınarı aslında yine İstanbul’un en yaşlı ağaçlarından biri. Bu ağacın çapı 267 santimetre ve yaklaşık 600 yaşında. Bu ağacın yaklaşık 60 metreye kadar genişleyen bir tepesi var.

İstanbul’da tescillenen çok sayıda anıt ağacın içinde sayıca en fazla olanı Doğu Çınarı. Ardından daha çok meşe, porsuk ve sedir gibi ağaç türleri anıt ağaç özelliği kazanabiliyor. Bu zamana kadar ulaşabilen anıt ağaçlar daha çok korularda, cami avlularında, mezarlıklarla, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi’ne ait araştırma ormanı içerisinde bugüne kadar ulaşabilmiş.

Bir ağacın anıt ağaç olabilmesi için yaş, çap, boy itibarıyla türün alışılmış ölçülerinin üzerinde boyutlara ulaşmış ve tarihinde önemli bir yere sahip olması gerekiyor.