İstanbul’da Bulunan Zeytinburnu Mozaikleri

İstanbul Zeytinburnu’ndaki Kazlıçeşme Sanat Galerisi’nin restorasyonu sırasında keşfedilen Zeytinburnu Mozaikleri, 2017-2021 yıllarında gerçekleştirilen kazılarla açığa çıkarıldı.

Osmanlı döneminde askeri hastane, günümüzde ise Kazlıçeşme Sanat olarak hizmet veren tarihi binanın temelinde ve bahçesinde ortaya çıkarılan mozaik, MS 4. yüzyıla ortası ila sonlarına tarihlendiriliyor.

İstanbul’da sur dışında bulunan mozaiklerin bir örneği olarak oldukça önemli olan mozaik taban, yaklaşık 180 metrekareye yayılıyor ve insitu olarak yerinde korunmasıyla öne çıkıyor.

Mozaikte, iç içe geçmiş iki kare içerisinde merkezi bir motif var. Ancak Osmanlı döneminde mozaik tabanın tam merkezine yerleştirilmiş bina temeli sebebiyle, mozaik tabanın merkezinde ne olduğu bilinemiyor.

Opus tessellatum tekniğiyle yapılmış polikrom (çok renkli) mozaik, yoğun olarak geometrik motiflerle bunların kısmi bölümlerine yerleştirilmiş bitkisel motifleri barındıran beş farklı kompozisyondan oluşuyor. Mozaiğin merkez kompozisyonu yaklaşık 6 m çapındaki dairenin içerisindeki sekizgen yıldız ve bunun içerisinde yer alan yuvarlak rozetten oluşuyor.

İçten dışa doğru bakıldığında, bu kompozisyonu çevreleyen birbirine bağlı düğüm motifleri, iç içe geçmiş üçgenlerden oluşan dört uçlu yıldız kompozisyonu, dörtgenlerden oluşan sekiz uçlu yıldız motifleriyle birbirine teğet geçen dairelerin iç kısmına yerleştirilmiş karelerden oluşan geometrik kompozisyonlar takip ediyor.

Yararlanılan kaynak: C: ÇÖLMEKÇİ, S., KAHRAMAN, E., & SON, E. (2023). Zeytinburnu Mozaikleri. Journal of Mosaic Research(16), 77-88. https://doi.org/10.26658/jmr.1376713