İstanbul’da Bizans Kalıntılarının Bulunduğu Alana Defineci Saldırısı

İstanbul’un Maltepe ilçesinde yer alan ve 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı ilan edilen Fındıkbayırı’nı defineciler delik deşik etti. Definecilerin kazdıkları çukurlarda birçok kalıntıyı kırdığı, birçok eseri de kaçırdığı tahmin ediliyor.

İstanbul’un Maltepe ilçesinde birkaç yıl önce fark edilen Başıbüyük Fındıkbayırı’ndaki tarihi eserlerin Bizans dönemine ait olduğu belirlenmişti. 30 dönümlük arazinin üzerinde bilimsel araştırma yapılmasını isteyen Maltepe Belediyesi’nin başvurusuyla Kültür ve Turizm Bakanlığı, alanı 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı ilan etmişti. Eylül 2016’da, İstanbul 5 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun kararıyla Fındıkbayır Tepe’nin bütünüyle korunması gerekli 1. derece arkeolojik sit alanı olarak tesciline karar verilmişti. Fakat arazi üzerindeki kaçak kazı çukurları tarihi eserlerin tahrip edildiğini hatta kaçırıldığını ortaya koydu.

Hem parçaladılar hem kaçırdılar

Fındıkbayır Tepesi’ndeki kale surları, höyükler, mağaralar, duvar ve sütunların çevresinde irili ufaklı 15 kaçak kazı çukuru bulundu. Tamamı Bizans döneminden kaldığı düşünülen tarihi eserlerin bulunduğu arazideki çukurların bazılarının iş makineleri ile kazıldığı tespit edildi. Su sarnıcı olduğu düşünülen tarihi kalıntının çevresinde yoğunlaşan çukurların 1-3 metre çapında olması kaçak define avcılarının alanda rahat hareket ettiklerini gösteriyor. Define avcılarının kazdıkları çukurlarla girdikleri yapıların içindeki pek çok kalıntıyı kırdığı görülürken, bazı eserleri de kaçırdıkları düşünülüyor. Başıbüyük ve Fındıkbayırı çevresinde yaşayanlar, yıllardır korunmayan alana gece-gündüz pek çok kişinin izin almadan geldiğini söylüyor.

Büyük tehdit altında

Kültür ve Turizm Bakanlığı, İstanbul’un 15 ilçesinin arkeolojik alanlarında uzun yıllar sürecek çalışma yürütüyor. İstanbul Üniversitesi Tarih Öncesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Emre Güldoğan başkanlığında sürdürülen yüzey araştırmalarında, şehrin tarihi mirasının kayıt altına alınması hedefleniyor.

Çok sayıdaki kaçak kazı çukurunun bölgenin arkeolojik potansiyelini tehdit ettiğini belirten Yrd. Doç. Dr. Emre Güldoğan yüzey araştırmalarına ilişkin olarak şunları söyledi:

“Fındıkbayırı’nda çekilen görüntülere göre ciddi bir arkeolojik potansiyel var. Duvar kalıntıları, mermer yapılar, çanak çömlekler dikkat çekici. Mozaik taşları olduğu anlaşılan renkli taş parçaları bölgede özenle yapılmış yapı kalıntılarının izlerine işaret ediyor olabilir. Bölgede yaşayanların su ihtiyacını karşılamak için yapılan bir su sarnıcı karşımıza çıkabilir. Bölgede açılmış çok sayıda kaçak kazı çukuru arkeolojik potansiyeli tehdit ediyor. Bölgenin koruma altına alınması ve daha fazla tahrip edilmemesi kültür tarihimiz açısından çok önemli. Sistemli yüzey araştırmaları, tarih öncesi dönemden günümüze kadar olan kronolojisini netleştirecek. Bakanlık izniyle 5 yıldır sürdürdüğümüz İstanbul İli Yüzey Araştırmaları (İstYA) projesiyle alanı araştıracağız. Fındıkbayırı mevkii başta olmak üzere Maltepe sınırlarında araştırmaya uygun arkeolojik-tarihsel tüm alanları detaylarıyla tarayacağız. Silivri, Çatalca ve Büyükçekmece ilçelerinde İstanbul kültür tarihi açısından önemli sonuçlara eriştik.”

İstanbul’un Tarih Öncesi: Yrd. Doç. Dr. Emre Güldoğan Röportajı

Milliyet. 31 Mart 2017.