İsrail’de 780.000 Yıllık Pişirme Kanıtları Bulundu

Balık fosilleri, ilk pişirme işleminin düşünülenden 600.000 yıl daha önce gerçekleşmiş olabileceğini gösteriyor.

Araştırmacılar, sazan kalıntılarını inceledikten sonra, 780.000 yıl önce yaşamış insanların balıklarını iyi pişmiş olarak sevdiklerini iddia ediyor.

İsrail’deki araştırmacılar, 780.000 yıl önce yaşayan insan atalarının, balıklarını pişirerek yediklerini ortaya çıkardılar.

Atalarımızın tam olarak ne zaman yemek yapmaya başladığı arkeologlar arasında bir tartışma konusu. Çünkü eski bir ocak kalıntısının sadece ısınmak için değil, yemek hazırlamak için de kullanıldığını kanıtlamak zor.

(İlgili: Sahra Çölü’nde Bitki Pişirmenin Bilinen En Eski Kanıtları Bulundu)

Ancak mutfak sanatlarının doğuşu, insanlık tarihinde önemli bir dönüm noktasına işaret ediyor, çünkü yiyecekleri çiğnemeyi ve sindirmeyi kolaylaştırarak, dünya çapında nihai yayılımımıza büyük katkıda bulunduğuna inanılıyor.

Nature Ecology and Evolution dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre, daha önce, pişirmenin ilk “kesin kanıtı” 170.000 yıl önce Neandertaller ve erken Homo sapiens’e aitti.

Bu tarihi 600.000 yıldan daha geriye iten çalışma, Tel Aviv Üniversitesi Steinhardt Doğa Tarihi Müzesi’nde arkeolog olan Irit Zohar’ın 16 yıllık çalışmasının bir sonucu. Kendisi bu süre zarfında, kuzey İsrail’de Gesher Benot Ya’aqov adlı bir bölgede bulunan binlerce balık kalıntısını katalogladı.

Ürdün Nehri’nin kıyısına yakın olan bölge, bir zamanlar bir göle ev sahipliği yapıyordu ve burada eski balık fosillerinden oluşan bir koleksiyon, araştırma ekibinin tam olarak ilk aşçıların mutfakta yaratıcı olmaya başladığı zamanı araştırmasına yardımcı oldu.

Zohar, “Bu, insanın evrimi hakkında bir hikaye oluşturana kadar, gittikçe daha fazla bilgiyle bir bilmeceyle yüzleşmek gibiydi. İlk ipucu, neredeyse hiç balık kılçığı olmayan, ancak çok sayıda diş içeren bir alanda geldi.” diyor.

Bu durum, pişirmeye işaret edebilir, çünkü balık kılçığı 500C’nin altındaki sıcaklıklarda yumuşar ve parçalanır, ancak dişleri kalır.

Aynı bölgede, Zohar’ın bir meslektaşı yanmış çakmak taşları ve daha önce ocak olarak kullanıldığına dair başka kanıtlar buldu.

Çalışma, dişlerin çoğunun sadece iki büyük sazan türüne ait olduğunu ve bunların etleri için seçildiklerini öne sürdüğünü gösterdi. Sazanların bir kısmı iki metreden uzundu.

Zohar, “kesin” kanıtların ise diş minesini incelemekten geldiğini söylüyor.

Araştırmacılar, ısınmanın diş minesini oluşturan kristallerin yapısını nasıl değiştirdiğini öğrenmek için Londra’daki Doğal Tarih Müzesi’nde X-ışını toz kırınımı adı verilen bir teknik kullandılar.

Bulguları diğer balık fosilleriyle karşılaştırdıklarında, gölün kilit bölgesindeki dişlerin 200-500C arasında bir sıcaklığa maruz kaldığını buldular. Bu, iyi pişmiş balıklar için doğru aralık.

Atalarımızın balıklarını fırında mı, ızgarada mı, buğulamada mı yoksa sote mi yaptıkları bilinmiyor, ancak çalışma bir tür toprak fırın kullanmış olabileceklerini öne sürüyor.

Ateşin ilk kez yaklaşık 1,7 milyon yıl önce Homo Erectus tarafından kontrol edildiği düşünülüyor. Ancak ateşi ısınmak için kontrol edebildiğiniz için bu, yemek pişirmek için kontrol ettiğiniz anlamına gelmez – ateşin yanındaki balık da yemiş olabilirler.

Fransa Ulusal Doğa Tarihi Müzesi’nde arkeozoolog olan ve çalışmaya dahil olmayan Anaïs Marrast, daha sonra insan atalarının kemikleri ateşe atmış olabileceğini söylüyor: “Ateşe maruz kalma ile ilgili tüm soru, bunun kalıntılardan kurtulmak mı yoksa yemek yapma arzusu mu olduğu.”

The Guardian. 14 Kasım 2022.

Makale: Zohar, I., Alperson-Afil, N., Goren-Inbar, N. et al. (2022). Evidence for the cooking of fish 780,000 years ago at Gesher Benot Ya’aqov, Israel. Nat Ecol Evol.