İskoçya’ya Kaçırılan 2500 Yıllık Altın Taç Yakında Türkiye’de

Türkiye’den yasa dışı yollarla çıkarılan ve İskoçya’da bulunan MÖ 4. yüzyıla ait altın taç yakın bir zamanda Türkiye’ye iade edilecek.

İsviçre’den getirilen Herakles Lahdi, Antalya Müzesi’nde sergileniyor. F: Yeliz Öztunç

Kültür ve Turizm Bakanı Numan Kurtulmuş, Türkiye’den çeşitli yollarla yurt dışına kaçırılan eserlerin ait oldukları topraklara döndürülmesine yönelik çalışmalar hakkında açıklama yaptı.

Bu yıl 44 eserin Türkiye’ye kazandırıldığını belirten Kurtulmuş, “Şu anda sırada İskoçya’nın Edinburgh kentinde bulunan altın taç eser var. Bu eserin Karyalılar dönemine ait olduğu biliniyor, ispat edilmiş durumda. Şu anda yedieminde bekletiliyor.” dedi.

56 eser daha sırada

Bir eserin Türkiye topraklarına geri döndürülmesine yönelik çalışmaların ciddi bir emek ve takip işi olduğunu anlatan Kurtulmuş,

“Bir eserin gelmesi yıllar alıyor. 5, 7, 10 yıl hatta daha uzun süre alan eserler var. Önce o eserin ait olduğu alanın Türkiye olduğunun ispat edilmesi, bununla ilgili bilirkişi ekibin oluşturulması, mahkeme süreçleri ve en nihayetinde muhatap ülkenin de bu süreçlerde işbirliğine hazır olması lazım.”

(Herakles Lahdi Sonunda Türkiye’de)

Bakan Kurtulmuş, bu yıl Türkiye’ye iadesi sağlanan en önemli eserlerin başında Herakles Lahdi’nin geldiğini anımsattı. Eserin Antalya Müzesi’nde çok sayıda kişi tarafından ziyaret edildiğini belirten Kurtulmuş, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Altın taç da geldiği zaman, onun da Türkiye’ye çok büyük bir kazanım sağlayacağını düşünüyoruz. 56 eser daha sırada bekliyor, her birini hafiye gibi takip ediyoruz. Hatta öyle ki takip ederek durduğumuz bazı müzayedeler oldu. Bu sene içerisinde bunlardan en önemlisi Londra’da çok önemli bir müzayede salonunda 16. yüzyıla ait olan, Karahisari’nin oğlunun el yazması Kur’an-ı Kerim eserinin müzayedeye çıkarılacağını öğrendik, takip ettik. Eserin Türkiye’ye ait olduğunu ortaya koyarak müzayedeyi durdurduk. Şimdi Türkiye’ye getirilmesi için de teşebbüslerimizi sürdürüyoruz. İnşallah onu da getireceğiz.” Numan Kurtulmuş, altın tacın iadesiyle ilgili sürecin de son aşamaya geldiğini vurguladı.

Antalya Müzesi’ne getirilen Herakles lahdinin ziyarete açılmadan önceki hali. F: Yeliz Öztunç

Süreç 8 yıldır sürüyor

Edinilen bilgiye göre, İskoçya’nın Edinburgh şehrinde ele geçirilen, Türkiye topraklarına ait altın tacın iadesi için ilk çalışmalar Bakanlık Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünce 2010’da başlatıldı.

Binlerce yıllık altın tacı elinde bulunduran Türk şahsın İskoçya’da 2013’te Bakanlığa karşı “multiplepoinding” denilen mülkiyetin tespiti davası açması üzerine Bakanlık, eserin Türkiye’ye ait olduğuna yönelik argümanları mahkemeye sundu.

(2016’da Türkiye ve Mısır’dan ABD’ye Sayısız Tarihi Eser Kaçırıldı)

Söz konusu kişi, taç üzerinde hakkı olduğuna yönelik talebini 5 Aralık 2017’te geri çekti ve mahkeme tacın Türkiye’ye iade edilmesine karar verdi. Böylelikle yıllar süren takip sonucunda yasa dışı olarak çıkarılan bir eserin daha Türkiye’ye kazandırılmasında önemli bir başarı elde edilmiş oldu.

Yakında Türkiye’de

Bakanlık uzmanlarınca yapılan değerlendirmelerde, altın tacın MÖ 4. yüzyılda, Anadolu’nun eski Karya bölgesine (Güneybatı Anadolu Bölgesi) ait bir eser olduğu belirlendi. Varlıklı bir kişiye ait mezara ölü hediyesi olarak bırakıldığı düşünülen tacın, en yakın örneğinin Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesinde sergilenen Prenses Ada’ya ait altın taç olduğu öğrenildi. Halen adli emanette tutulan tarihi taç, işlemlerin tamamlanmasının ardından çok yakın bir zamanda Türkiye’ye getirilecek.

(Türkiye’den Kaçırılan 5000 Yıllık Heykel ABD’de 14 Milyon Dolara Satıldı)

Mahkeme süreci

İskoçya’da bir kafe işleten Türk kökenli Murat Aksakallı, elindeki altın antika bir taç yüzünden Türkiye ile mahkemede karşı karşıya geldi. MÖ 350 yılına ait olduğu tahmin edilen ve kapalı bir sit alanından çıkarıldığı belirtilen antika eser, 2010 yılında Aksakallı’nın tacı gizli bir polise satmaya çalıştığı sırada ele geçirildi. Bunun üzerine hakkında soruşturma başlatılan Aksakallı, 250 bin Sterlin değerindeki tacın büyükbabasından miras kaldığını öne sürdü.

Soruşturmayı yürüten İskoçya Başsavıcısı Frank Mulholland, Aksakallı hakkında cezai soruşturma açılmayacağını bildirirken, tacın ait olduğu yere geri gönderilmesini talep etti. Ancak hem Murat Aksakallı hem de Türkiye hükümeti taç üzerinde hak talep edince, olay İskoçya Yüksek Mahkemesi’ne taşındı. Aksakallı’nın avukatları, tacın müvekkillerine aile mirası olduğu iddiasını yineledi. Türk hükümetini savunan avukatlar ise mahkemeye sundukları fotoğraflarla tacın ülkedeki bir sit alanından çıkarıldığını öne sürdü.

Bunun üzerine İskoçya mahkemesi, 2013 yılında tacın Türkiye’de incelenmesi için Londra’daki Türkiye Büyükelçiliği’ne gönderilmesine karar verdi. Taç ise 1 hafta sonra, incelenerek Edinburgh polis merkezine iade edildi.

Aksakallı’nın avukatları başta Türkiye’nin iddialarına itiraz etse de mahkemenin nihai kararını beklemeden anlaşmaya gitti ve tacı Türkiye’ye iade etmeyi kabul etti.

NTV, Hürriyet