IŞİD Asur Şehri Şadikanni’yi de Yağmalamış ve Tahrip Etmiş

Şubat ayında 2 yıllık bir işgalin ardından IŞİD’den kurtarılan Suriye’nin Haseke bölgesinde, IŞİD’in Suriye’nin en önemli Assur şehirlerinden olan Ajaja Höyüğü’nü (Assur zamanında Şadikanni) de tahrip ettiği ve yağmaladığı ortaya çıktı.

Suriye Demokratik Güçleri’ne ait iki savaşçı Ajaja Höyüğü arkeolojik bölgesidnde duruyor. (F: AFP / Ayham al-Mohammad)

2014 yılında da Tarihi Eser Bakanlığı, IŞİD’in Şadikanni’ye ait heykelleri parçaladığı fotoğraflar yayınlamıştı. Antik kente verilen zararın çok daha büyük olduğu fark edildi.

IŞİD Ajaja Höyüğü’nü ele geçirdiğinde burada önceden bilinmeyen, binlerce yıllık heykeller ve çivi yazılı tabletler keşfetti, ve sonrasında da bunları yok etti. IŞİD artık kentte olmamasına rağmen 2 yıldır yol açtıkları yıkım her geçen gün daha da gözler önüne seriliyor.

2014 yılına ait fotoğraflarda IŞİD militanları Şadikanni eserlerini parçalarken görülüyor.

Irak sınırından 50 km uzakta büyük bir tepe üzerinde bulunan höyük, çoğu yerdeki uzun tünellerle delik deşik edilmiş ve harap duruma getirilmiş. Yağmacıların açtığı büyük delikler her adımda bir görülürken, kırık tarihi eser parçaları da her yerde.

Asur imparatorluğu MÖ ilk binyılda gelişti. Suriye Arkeolojisini Koruma Derneği’nden Şeyhmus Ali “Ajaja Höyüğü, ya da antik Şadikanni, Asur ülkesinin ana şehirlerinden biriydi” diyor. Buradaki eserlerin çoğu 19. yüzyılda keşfedildi ve çok uzun bir süre önce buradan götürülüp, Suriye ya da başka ülkelerdeki müzelere yerleştirildi.

Fakat IŞİD militanları, ve hatta yerel defineciler, arkeologların henüz ortaya çıkarmadığı, toprak altındaki eserleri çıkarmış. Bu paha biçilmez eserleri yok etmiş ya da kaçakçılığını yapmışlar.

Suriye’nin Tarihi Eserler Departmanı başkanı Maamoun Abdülkerim “Henüz toprak altında olan eserleri bulmuşlar, heykelleri…sütunları… Bir çok şeyi kaybettik” diyerek kaybedilen eserlerin yasını tutuyor.

(F: AFP / Ayham al-Mohammad)

Haseke Tarihi Eserler Departmanı müdürü Halid Ahmo ise “Ajaja Höyüğü’nün %40tan fazlası IŞİD tarafından yok edildi ya da yağmalandı” dedi.

AFP’ye yaptığı açıklamada Ahmo “Kazdıkları tüneller, o dönemin ekonomik, sosyal ve politik tarihini ortaya çıkarabilecek paha biçilemez değerdeki arkeolojik tabakaları yok etti” dedi.

2014’te, IŞİD militanlarının balyozlarla, Ajaja Höyüğü’nden getirilen MÖ 2000-1000 yıllarına tarihlenen heykelleri kırıp yok ettiği fotoğraflar yayınlanmıştı. Tarihi Eserler departmanı kendi web sayfasında yok edilen Şadikanni eserlerinin fotoğraflarını yayınlamıştı. Eserler arasında , çivi yazısı tabletler ve ünlü kanatlı Asur tanrısı Lamassu’nun rölyefleri de vardı.

Abdülkerim Ajaja Höyüğü’ne ait birçok tarihi eserin Türkiye’ye ve oradan da Avrupa’ya kaçırıldığını söyledi. Abdülkerim bu eserlerin bir kısmını geri getirme umuduyla Interpol’e de haber verdiğini söyledi.

2014 yılına ait fotoğraflarda IŞİD militanları Şadikanni eserlerini parçalarken görülüyor.

AFP, 7 Ağustos 2016.