İsfahan Cuma Cami

İran’ın kalbinde, İsfahan’ın tarihi dokusuna mükemmel bir şekilde uyum sağlayan Cuma Camii, 8. yüzyıldan bu yana cami mimarisinin büyüleyici evrimine tanıklık ediyor. Orta Asya’daki gelecek cami tasarımlarına ilham verecek bir prototip olarak, bu yapı İran’da türünün korunmuş en eski örneği.

Cuma Camii’nin bugünkü yapısına ulaşması, 771 yılında Abbasi döneminde başlayan ve 12. yüzyıla kadar kesintisiz bir şekilde süren inşa, yeniden yapılandırma ve genişleme sürecinin bir sonucu. Arkeolojik çalışmalar, caminin hypostyle olarak bilinen kapalı bölümünün yaklaşık 10. yüzyıla tarihlenen orijinal Abbasi tasarımını koruduğunu gösteriyor.

Selçuklular döneminde bugünkü kimliğini kazanana camiye, bu döneme damgasını vuran iki muhteşem kubbe eklendi. Güney mihrap önündeki devasa kubbe, ünlü Selçuklu veziri Nizam’ül Mülk’ün emriyle 1086-87 yıllarında inşa edildi ve döneminin en büyük kubbesi olarak kayda geçti.

İsfahan Cuma Camii, sadece bir ibadet yeri değil, aynı zamanda tuğla mimarisinin ve zamanın ruhunun ustaca işlendiği bir sanat şaheseri. Bu yapı, Suriye ve Kuzey Afrika’da görülen öncüllerinden farklı olarak, anıtsallığını süregelen tarihi değişimlerle kazandı.

İsfahan Cuma Cami, zengin stuko süslemelerinden renkli çinilerine, özgün tuğla işçiliğinden etkileyici küfi yazıtlara, çeşitlilik arz eden eyvanlarından kubbelerinin mükemmel oranlarına kadar, geçmişten günümüze uzanan bir kültürel mirasın yaşayan sembolü.