İşçilerin Piramit Taşlarını Kırdığı Görüntülere Tepkiler Büyüyor

Mısır’da, Büyük Gize Piramidinde çalışan işçilerin taş blokları çekiç ve keskiyle kırdığı bir videonun ortaya çıkmasıyla tepkiler büyüyor.

Geçtiğimiz yılın sonlarında Mısır’daki Büyük Gize Piramidi üzerinde çalışan işçilerin taş blokları çekiç ve keskiyle kırdığı bir videonun viral hale gelmesinden bu yana tepkiler ve endişeler dinmedi.

Görüntülerde, fosforlu yelek giyen iki işçinin piramidin taşlarını kırdığı görülüyor. İşçilerin birkaç sıra yukarısında ise bir grup turist, onlara şaşkınlıkla bakarak alandan geçiyor.

Görüntüler sosyal medyada hızla yayılınca, Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı, antik dünyanın hayatta kalan tek harikası ve UNESCO Dünya Mirası alanı olan Büyük Piramit’te kalıcı bir zarar verilmediğini açıkladı. Piramidin, yaklaşık 2.550 MÖ’de Firavun Khufu’nun mezarı olarak inşa edildiği biliniyor.

Açıklamada şunlar dendi: “Vatandaşları söylenti yaymaktan kaçınmaya çağırıyoruz. Videoda görülen şey bir yıkım eylemi değil, yaklaşık yirmi yıllık eski yapı malzemelerinin temizlenmesiydi. Bu malzemelerin hiçbir arkeolojik değeri yoktu ve sadece piramitlere elektrik ulaştırılması için kaldırıldılar”.

Açıklamada ayrıca, Eski Mısır Eserleri Sektörü Başkanı Ayman Ashmawi, olayın piramidin aydınlatma sistemini geliştirmek için çalışan özel müteahhitler tarafından gerçekleştirildiğini ve uzman bir arkeoloji denetçisinin veya restorasyon uzmanının bulunmamasının büyük bir hata olduğunu belirtti.

Ancak bu resmi açıklama kamuoyunu yatıştırmak yerine, Mısır hükümetinin en ikonik tarihi eserlerini nasıl yönettiği ve neden denetimsiz özel bir şirketin bu çalışmayı gerçekleştirmesine izin verildiği konusunda daha fazla soru işareti yarattı.

Mısırlı gazeteci Gamal Sultan, sosyal medya platformu X’te, “Büyük Piramit’in taşlarının elektrik hattı döşemek için kırılması tam bir çılgınlıktı” diye yazdı.

Mısır Parlamentosu ve Turizm Sektöründen Tepkiler

Olayın ardından Mısır Parlamentosu üyesi Amira Abu Shoka, Turizm ve Eski Eserler Bakanı Sherif Fathy’den bir açıklama talep etti. Videonun, “Mısır’ın turizm itibarını ve ülkenin imajını zedelediğini” söyledi.

Turizm, Mısır ekonomisinin en önemli bileşenlerinden biri. 2024’ün ilk yarısında yaklaşık 7,1 milyon turist ülkeyi ziyaret etti, 70,2 milyon geceye eşdeğer bir süre konakladı ve 6,6 milyar dolar gelir sağladı.

Mısırlı Mısırbilimci Bassam El-Shammaa, “Bu tür çalışmaların kışın turizm açısından en yoğun sezonda, zirve saatlerde yapılması büyük bir yönetim hatasıydı” dedi.

Ancak, bazı vatandaşlar ve akademisyenler sorunun çok daha derin olduğunu düşünüyor.

Mısır’ın Kültürel Miras Yönetimi Konusunda Büyüyen Endişeler

Aswan’daki Arap Bilim ve Teknoloji Akademisi’nden Mısırbilimci Monica Hanna, “Kötü yönetim”uygulamalarının ülkenin zengin ve hassas kültürel mirası için büyük bir tehdit oluşturduğunu belirtiyor.

Geçen yıl, Gize’deki üç piramitten en küçüğü olan Menkaure Piramidi’ni granit bloklarla kaplama planı büyük tepki sonrası iptal edildi. Büyük Gize Piramidi’nde yeni bir ziyaretçi merkezi inşası, yeni otoyollar ve kafeler açılması gibi projeler de tartışma yaratmaya devam ediyor.

Kahire’deki Amerikan Üniversitesi’nde arkeolog Salima Ikram, “Gize platosunda yapılan her türlü çalışma – ister beton kaldırılması, ister ışık takılması ya da inşaat olsun – dikkatle denetlenmeli. Aksi takdirde yok olma ve veri kaybı riski doğar” diyor.

“Platonun üzerinde yapılaşma sınırlandırılmalı ve piramitlerden uzak tutulmalı, çünkü bu tür yapılar manzarayı bozarak alanın doğal dokusunu kökten değiştirebilir.”

Stony Brook Üniversitesi’nden Mısırbilimci Stephen Harvey, özellikle yer altı alanlarının ve yeni inşa edilen ülke çapındaki hızlı tren güzergahı boyunca bulunan kalıntıların zarar görebileceği konusunda endişeli.

(İlgili: Mısır Piramitlerinin Yenilenmesi Tartışmalara Yol Açtı)

Monica Hanna, Mısır’da kültürel mirasın nasıl yönetileceğine dair yasal düzenlemelerin “detaylı yönergelerden yoksun” olduğunu vurguluyor. Özellikle, bu tür restorasyon çalışmalarını kimin gerçekleştirebileceği konusunda net kuralların bulunmadığını belirtiyor.

Uluslararası düzeyde kabul edilen 1964 Venedik Tüzüğü ve UNESCO’nun koruma kuralları, tarihi alanların özgün karakterine ve bütünlüğüne saygı duyulmasını şart koşuyor. Ancak Hanna’ya göre, Mısır’da bu kurallar çoğu zaman göz ardı ediliyor.

Mısırbilimci Bassam El-Shammaa, “Anıtlarımızı bu kadar dikkatsizce ele almak, eserlerimizi geri getirme çabalarımıza zarar veriyor. Eğer elimizdeki eserleri düzgün şekilde koruyamıyorsak, başka ülkelerde bulunan Mısır eserlerinin iadesi için nasıl hak talep edebiliriz?” diyerek uyarıyor.

“Bu nedenle anıtlarımızı dikkatli, profesyonel ve uzman bir şekilde ele almalı ve kültürel mirasımızı korumalıyız.”

Smithsonian Magazine. 7 Şubat 2025.