İrlanda’da Tunç Çağ’a Ait El Değmemiş Bir Mezar Keşfedildi

İrlanda’daki bir çiftlikte toprak düzenlemesi yapan işçiler tarafından, 3.000 yıldan daha eski olduğu düşünülen bir mezar keşfedildi.

Arkeologlar, Kerry bölgesindeki Dingle Yarımadası’nda yer alan mezarın “el değmemiş” olduğunu ve içinde bulunan oval şekilli gizemli taş gibi olağandışı özelliklerinden bazılarının, mezarı, antik dönemde ölü gömmenin erken örneklerinden biri haline getirdiğini söylüyor.

İrlanda Ulusal Anıtlar Kurumu’nun sözcüsü Ronan Casey, “Mezar; bir ya da birkaç cenazeyi içerecek şekilde inşa edilen ve büyük bir taşla kapatılan, taşlarla kaplı bir yer altı yapısı olması bakımından sandık ya da oda mezar gibi görünüyor.” diyor. “Bu tür mezarlar, ayırt edici özellikleri dolayısıyla MÖ 2.500 civarında başlayan Tunç Çağı’na tarihleniyor.”

(Avrupa’daki Megalitik Mezarlara Aileler Gömülmüş)

İrlanda ulusal yayıncısı RTÉ’nin bildirdiğine göre mezar; Nisan ayının sonunda, bir kazı makinesinin büyük bir taşı çevirmesi ile açığa çıkan oda sayesinde keşfedildi. Daha yakından yapılan inceleme, mezarın ön kısmı olduğu düşünülen ikinci bir odayı ortaya çıkardı.

“Keşif, acilen Ulusal Anıtlar Kurumu ile İrlanda Ulusal Müzesi’ne bildirilmiş ki bu durum için oldukça minnettarız.” diyor Casey. Fakat bulguların tam konumu, mezarı herhangi bir yağmadan korumak amacıyla halkla paylaşılmıyor.

Tunç Çağı Mezarı

Arkeologlar mezarın 2.500 ila 4.000 yıl önceye yani İrlanda’da Tunç Çağı’nın yaşandığı döneme ait olduğunu tahmin ediyor. “Fakat mezarın yaş aralığını daraltmak için ileri seviye araştırmalar gerekiyor.” diyor Casey.

“Sandık mezarın Tunç Çağı’na ait olduğunu düşünüyoruz ancak elimizde, tarihi hakkında kesin bir kanıt henüz yok. Keşfin ve saha çalışmalarının çok taze olduğu bu aşamada mezar hakkında kesin fikirlere sahip olmamız mümkün değil.”

Ulusal Anıtlar Kurumu ile İrlanda Ulusal Müzesi’nden uzmanlar, alanı incelediler ve “eski iskelet kalıntılarını” mezardan çıkardılar.

“Bu kalıntılara ait bir numuneyi, radyokarbon analizi yapılması için laboratuvara gönderdiler; bu analiz, potansiyel olarak mezar hakkında daha kesin bir tarih aralığı sağlayabilir.” diyor Casey. “Yine de bu süreç birkaç hafta sürecek.”

Eski mezardaki en sıra dışı keşiflerden biri de oval olduğu söylenebilecek cilalı taştı. Hangi amaca hizmet ettiği bilinmeyen taş, insan kalıntılarının yanına gömülmüştü. Arkeologlar, taşı, koruma altına almak amacıyla mezardan çıkardılar.

Eski İrlanda Mezarları

Bölge, Tunç Çağı’na tarihlenen sayısız megalitik mezara ev sahipliği yapıyor. Casey, “Bu dönemden kalan bu tür mezarlara oldukça sık rastlanabilir. Dingle Yarımadası’nda bu zaman dilimine ait sayısız arkeolojik alan ve mezar bulunuyor.” diyor.

Fakat yeni keşif, diğerleri arasında sivriliyor. Şimdiye dek mezarın yalnızca orta kısmı gün ışığına çıkarıldı; dolayısıyla, yapının asıl planı belirsizliğini koruyor. Fakat şu ana kadar görülen şeyler, aynı bölgedeki diğer eski mezarlardan farklı özellikler barındırıyor.

Yerel arkeolog Mícheál Ó Coileáin, “Konumu, yönü ve üzerine kapatılmış büyük taş göz önüne alındığında ilk olarak akla bu mezarın Tunç Çağı’na ait olduğu geliyor.” diyor. “Fakat bu mezarın tasarımı, bu bölgede gördüğümüz hiçbir Tunç Çağı mezarına benzemiyor.”

“Mezarın yaşını belirlemeye yardımcı olabilecek özelliklerden biri de mezarın yönü.” diyor arkeolog Breandán Ó Cíobháin ve şunları ekliyor:

“İrlanda’nın güneybatısında, özellikle de Cork ve Kerry adlı bölgelerde kayda değer miktarda galeri mezarı bulunuyor. Bunların büyük bir kısmı, batıya ve güneybatıya doğru konumlandırılmış. Bunun nedeni açık değil fakat gökyüzü veya ay ile ilgili hizalanmaları temsil ediyor olabilir. Ama özellikle bu mezarın büyük bir bölümü yer altında saklı kaldığı için tam tasarımını tahmin etmek oldukça zor.”

İrlanda, binlerce eski mezara ve anıta sahip. Bunlardan en ünlüsü, Dublin’in 40 kilometre kuzeyindeki Boyne Nehri’nin yanında konumlanan Newgrange’deki geçit mezarı. Mezar, kış ortasında yükselen güneşin iç geçitte ışıldayıp derinlerdeki odayı aydınlatabileceği şekilde hizalanmış.

Son çalışma; Newgrange mezarına gömülmüş Tunç Çağı insanlarından birinin ebeveynlerinin muhtemelen kardeş olduklarını ortaya çıkardı. Bu uygulama eski kraliyet ailelerine hiç de yabancı değildi.

Newgrange, “Brú na Bóinne” olarak adlandırılan ve UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi’ne alınan Neolitik Dönem mezarlığındaki birçok mezardan yalnızca biri. Ayrıca tüm ülke, eski megalitik yapılarla kaplı. Bu yapıların bazıları 5.000 yıldan bile daha geriye tarihleniyor; bu durum onların, hem İngiltere’deki Stonehenge’den hem de Mısır’daki en eski piramitlerden daha eski olduğunu gösteriyor.

Live Science. 1 Mayıs 2021.