İnsanlar Buzul Çağında Mamut Kemiklerinden Yapı Yapıyordu

Son Buzul Çağı’nın en sert döneminde, Ukrayna bozkırlarında yaşayan avcı-toplayıcılar mamut kemiklerini mimari malzemeye dönüştürüyordu.

Ağaçların kıt, kışların ise sert olduğu bir yerde neyle inşaat yaparsınız? Yaklaşık 18.000 yıl önce, bugünkü Ukrayna topraklarında yaşayan avcı-toplayıcılar için cevabı basitti: mamut kemikleri.

Open Research Europe veri tabanında yayımlanan yakın tarihli bir araştırma makalesi, neredeyse tamamen mamut kemiklerinden yapılmış yapıların ortaya çıkarıldığı ünlü Üst Paleolitik Mezhyrich yerleşimini yeniden ele alıyor.

Bu yapılar uzun zamandır tartışma konusu: Bunlar birer ev miydi, depolama alanı mı, yoksa ritüel anıtlar mıydı? Yeni araştırma, aynı kültürel tabakalarda bulunan küçük memeli kalıntılarına gelişmiş radyokarbon tarihleme teknikleri uygulayarak bu tartışmaya taze bir bakış getiriyor.

(İlgili: 25.000 Yıllık Yapıdaki Kemikler Farklı Mamutlardan Toplanmış)

Sonuçlar çarpıcı. Mezhyrich’teki en büyük yapı, Son Buzul Çağı’nın en sert evresine denk gelen, günümüzden 18.248 ila 17.764 yıl öncesine tarihleniyor. Daha da ilginç olan, yerleşimin kullanım süresinin kısa olması; muhtemelen yüzyıllar içinde gerçekleşen tek bir ya da birkaç ziyaretten ibaret. Bu da mamut kemiklerinden inşa edilen barınakların kalıcı yerleşimlerden çok, hayatta kalmaya yönelik pratik çözümler olduğunu düşündürüyor.

Peki bu neden önemli? Mamut kemiklerini yapı malzemesi olarak kullanmanın başlı başına dahice oluşunun ötesinde, bu bulgular insanın dayanıklılığına ve uyum yeteneğine dair anlayışımızı değiştiriyor. Toplulukların, dev hayvanların kalıntılarını koruyucu mimariye dönüştürerek sert koşullarda nasıl ayakta kaldığını gösteriyorlar.

Tarihleme yöntemleri hassaslaştıkça Mezhyrich gibi alanlar, tarihöncesi yaşama dair varsayımlarımızı sorgulamaya devam ediyor. Bu toplumların durağan değil, aksine dinamik, yaratıcı ve çevreleriyle derin bağlara sahip olduğunu ortaya koyuyorlar.

Leiden University. 28 Kasım 2025.

Makale: Chu, W., Shydlovskyi, P., & Maier, A. (2025). A revised radiocarbon chronology for the mammoth bone structures and associated features at Mezhyrich, Ukraine. Open Research Europe, 5, 198.