İnsanlar 40.000 Yıldan Önce Kuzey Kutbu’na Gelmiş

Ren geyiği boynuzlarında bulunan insan yapımı izler, 40.000 yıldan fazla bir süredir insanların Kuzey Kutbu’nda olduğunu gösteriyor.

Sibirya bölgesinde bulunan bir dizi yeni arkeolojik keşif, Kuzey Kutbu’nda yaşayan ilk insanların yaklaşık 40.000 yıl önce ortaya çıktığını gösteriyor. Aşağı Obi bölgesindeki Kushevat Paleolitik alanında bulunan ren geyiği boynuzu parçalarına, Rusya Bilimler Akademisi Sibirya Şubesi’nden (CO PAH) bir grup bilim insanının radyokarbon analizi yapmasıyla keşif gerçekleşti.

Rusya Bilimler Akademisi Sibirya Şubesi Jeoloji ve Mineraloji Enstitüsü’nden Ivan Zolnikov öncülüğündeki bilim insanları, Kushevat Paleolitik bölgesinde yapılan kazılarda keşfedilen malzemeleri 2020’de araştırdı. 31 hayvan kemiği parçası, Yamalo-Nenets Özerk Okrugu’nun Shuryshkarsky ilçesinde bulunan alanda keşfedildi.

(İlgili: Arktik Avcı-Toplayıcılar, İleri Düzeyde Demir İşçileriydi)

Bu kemikler arasında ren geyiği (Rangifer taradus), yünlü mamut (Mammuthus primigenius), bozkır bizonu (Bison priscus), Kanada geyiği (Alces alces), geyik (Cervus elephus sibiricus) ve muhtemelen bir misk öküzü (Ovibos moschatus) kalıntısı bulundu. Analiz sonuçlarına göre kemikler, 20.000 ila 40.000 yıl öncesine kadar uzanan 20 farklı radyokarbon tarihine dayanıyor.

Her ne kadar bu bulgu, 40.000 yıl önce Kuzey Kutbu bölgesinde yaşayanların insanlar değil de yalnızca hayvanlar olduğuna işaret etse de bu keşif şimdilerde, Obi bölgesindeki insan faaliyetlerini 40.000 yıl öncesine tarihleyerek, gelecekteki analizlerin temelini oluşturdu. Bunun nedeni, bu kemikler arasında daha yeni analiz edilen iki ren geyiği boynuzunda insan aktivitesi izlerine rastlanması.

СО РАН’taki bilim insanları, hızlandırıcı kütle spektrometrisi kullanarak son zamanlarda bu insan izlerinin yaklaşık 40.000 yıllık olduğu sonucuna vardı. Hızlandırıcı kütle spektrometresi (AMS), çevremizde doğal olarak meydana gelen uzun ömürlü radyonüklidleri ölçmek için arkeoloji, biyomedikal ve jeolojik ve gezegen bilimlerinde sıklıkla kullanılan bir tarihleme yöntemi.

AMS analizi ‘modern’ insanların, yaklaşık 40.000 ila 50.000 yıl önce başlayan ve yaklaşık 10.000 yıl önce sona eren Üst Paleolitik Çağ’ın başlangıcında, Obi bölgesinin alt kısımlarında yaşadığını gösterdi. Bu dönem, Neandertallerin yavaş yavaş gözden kaybolması ve ‘modern insanların’ (Homo sapiens) daha geniş iskanlar halinde ortaya çıkmasıyla biliniyor.

AMS bulguları sayesinde belirtilen tarihler, modern insanların Kuzey Kutbu bölgesine yerleştiğini bildiğimiz en eski tarih. Ayrıca ren geyiklerinin boynuzlarındaki kalıntılar bilim insanlarının, insanların Kuzey Kutbu’ndaki kökenlerinin avlanma faaliyetleriyle ilişkili olduğunu öne sürmelerini sağladı.

Yapılan önceki keşifler, Homo sapiens’in Kuzey Kutbu’nda değil de ilk olarak Batı Sibirya’da en az 45.000 yıl önce ortaya çıktığını ileri sürmüştü. Bilim insanları, 2008 yılında Omsk bölgesinde keşfedilen bir kalça kemiği sayesinde bu sonuca varmışlardı. Kemiğin radyokarbon ve paleogenetik analizleri, bölgede yaklaşık 46.880 ila 43.210 yıl önce ölen bir adama ait olduğunu göstermişti. Ancak boynuzların AMS analizi, Homo sapiens’in Üst Paleolitik Çağ’da da Kuzey Kutup Dairesi’nin dışında yaşadığını gösteriyor.

Üstelik sonuçlar, Üst Paleolitik Çağ’da Kuzey Kutup Dairesi’nde yalnızca Neandertallerin değil, Homo sapiens’in de yaşadığını gösteriyor. Yaklaşık yirmi yıl önce bu bölgede yalnızca Neandertallerin o dönemde yaşadığı kesin olarak biliniyordu. Bu sonuçlara, 2001 yılında Yakutistan’daki bir dizi kemiğe radyokarbon tarihlemesi yapılması sonucunda varılmıştı. Radyokarbon analizi, Neandertallerin yaklaşık 28.500-27.000 yıl önce bölgede bulunduklarını ileri sürmüştü.

Bu nedenle, yeni AMS analizi iki büyük atılım gerçekleştirdi: Bunlardan ilki, Neandertallerin yanı sıra Homo sapiens’in de Paleolitik Çağ’da Kuzey Kutup Dairesi’nde yaşadıklarını göstermesi; ikinci bulgu ise Homo sapiens’in 40.000 yıl önce bu bölgede yaşadığını göstermesi.

Hebarentsobserver. 30 Haziran 2022.