İnsan Türleri, Çeşitliliğe Sahip Ortamları Tercih Etmiş

Eski insan türleri mozaik manzaralara ve çeşitli gıda kaynaklarına adapte oldu ve bu da atalarımızın iklim değişikliklerine karşı dayanıklılığını artırdı.

Homo cinsimiz son 3 milyon yılda, sıcak – soğuk iklim dalgalanmalarının arttığı bir dönemde evrim geçirdi. Erken insan türlerinin yoğunlaşan iklim aşırılıklarına, buzul çağlarına ve doğal ortam ve bitki örtüsündeki önemli değişikliklere ne kadar erken uyum sağladığı hala belirsiz.

Atalarımız zaman içinde bölgesel çevresel değişikliklere uyum sağladı mı, yoksa çeşitli gıda kaynaklarıyla daha istikrarlı ortamlar mı aradılar?  İnsan evrimimiz daha çok iklimdeki zamansal değişikliklerden mi, yoksa çevrenin karakterinden mi etkilendi?

Araştırma ekibi, insanın evrimi ve adaptasyonu hakkındaki bu temel hipotezleri nicel olarak test etmek için, son 3 milyon yılı kapsayan gerçekçi iklim ve bitki örtüsü modeli simülasyonlarıyla birlikte, altı farklı insan türünü temsil eden üç binden fazla iyi tarihlendirilmiş insan fosili örneği ve arkeolojik alandan oluşan bir derleme kullandı.

(İlgili: Erken İnsanlar Çakmaktaşı Yontarken Yaralanıyordu)

Araştırmacılar, analizlerini benzer iklimler, bitkiler ve hayvan toplulukları (örneğin savana, yağmur ormanları veya tundra gibi) ile karakterize edilen coğrafi bölgeler olan biyomlara odakladılar.

Ph.D öğrencisi ve çalışmanın baş yazarı Elke Zeller, “Arkeolojik ve antropolojik alanlar ve ilgili tarihler için, yerel biyom türlerini iklim odaklı bitki örtüsü modelimizden çıkardık. Bu, soyu tükenmiş hominin türleri Homo ergaster, Homo habilis, Homo erectus, Homo heidelbergensis ve Homo neanderthalensis ile doğrudan atalarımız olan Homo sapiens tarafından hangi biyomların tercih edildiğini ortaya çıkardı.” diyor.

Araştırmacıların bulguları, erken Afrika popülasyonlarının otlaklar ve kuru çalılıklar gibi açık alanlarda yaşamayı tercih ettiklerini ortaya çıkardı. Yaklaşık 1,8 milyon yıl önce Avrasya’ya göç eden Homo erectus ve daha sonra Homo heidelbergensis ve Homo neanderthalensis gibi homininler, ılıman ve kuzey ormanları da dahil olmak üzere diğer biyomlara karşı daha yüksek toleranslar geliştirdiler.

Çalışmanın ortak yazarı profesör Pasquale Raia’ya göre, bu topluluklar orman sakinleri olarak hayatta kalabilmek için, daha gelişmiş taş aletler ve muhtemelen sosyal beceriler de geliştirdiler. En nihayetinde Homo sapiens yaklaşık 200.000 yıl önce Afrika’da ortaya çıktı ve kısa süre içinde hızla tüm işlerin ustası oldu. Kendilerinden önceki diğer türlerin aksine , atalarımız uyum sağlayabilir, rekabetçi ve hareketliydi ve tundra ve çöller gibi zorlu ortamlarda hayatta kaldı. 

Bilim insanları, tercih edilen doğal ortam özelliklerine daha fazla baktıklarında, artan biyom çeşitliliğine sahip bölgelerde erken insan iskan alanlarının önemli bir kümelenmesini buldular. Çalışmanın ortak yazarı Prof. Axel Timmermann, bunun erken insanların yakınlarda çok çeşitli bitki ve hayvan kaynakları bulunan mozaik ortamları tercih ettiğini gösterdiğini belirtiyor. Sonuçlar, ekosistem çeşitliliğinin insan evriminde kilit bir rol oynadığını gösteriyor.

Araştırmacılar, yeni bir Çeşitlilik Seçimi Hipotezi sunuyorlar ve mozaik ortamlar için bu tercihi kıta ölçeğinde ilk kez gösteriyorlar: Homo türleri ve özellikle Homo sapiens, heterojen biyomlardan yararlanmak için özel yeteneklere sahipti.

Elke Zeller, “Analizimiz, doğal ve bitki çeşitliliğinin insanlar için belirleyici bir faktör ve sosyo-kültürel evrim için olası bir itici güç olarak temel önemini gösteriyor.” diyor. Bitki örtüsü değişimlerinin insan beslenmesini nasıl şekillendirdiğini açıklayan yeni çalışma, insanın tarih öncesi ve hayatta kalma stratejilerine eşi görülmemiş bir bakış açısı sunuyor.

Dünyanın son 3 milyon yıllık tarihini kapsayan iklim ve bitki örtüsü modelleri, Güney Kore’nin en hızlı araştırma süper bilgisayarlarından biri olan Aleph’te simüle edildi. Axel Timmermann, “Süper hesaplama tekniği, artık evrimsel biyoloji ve antropolojide önemli bir araç olarak ortaya çıkıyor.” diyor.

Institute for Basic Science. 11 Mayıs 2023.

Makale: Zeller, E., Timmermann, A., Yun, K. S., Raia, P., Stein, K., & Ruan, J. (2023). Human adaptation to diverse biomes over the past 3 million years. Science, 380(6645), 604-608.