İlk Dinozorlar Yumuşak Kabuklu Yumurtalar Yumurtluyordu

Araştırmalara göre, ilk dinozorlar yumuşak yumurtalar yumurtladı ve ancak daha sonra bazı gruplar sert kabuklu yumurtalar evrimleştirdi. Bulgu, dinozorların her zaman modern kuşlar gibi sert kabuklu yumurtalar yumurtladığı varsayımını bozuyor.

Amerikan Doğa Tarihi Müzesi’nden Mark Norell, “Paleontologlar belirli dinozor gruplarından yumurta bulmakta zorlandılar. Eğer dinozorlar her zaman sert kabuklu yumurta yumurtlamış olsaydı, hepsinin bulunması da eşit derecede kolay olurdu. Çünkü yumuşak kabuklu yumurtalar oldukça nadiren fosilleşiyor.

Ancak bazı dinozorların yumurtaları düzinelerce bulunsa da, Triceratops gibi diğer dinozorlara ait korunmuş yumurtalar hiç yok.

(Büyük Dinozorlar Yumurtaları Kırmadan Nasıl Oturuyordu?)

Moğolistan’da Norell ve ekibi, 83 ila 72 milyon yıl önce yaşamış Protoceratop adlı bir dinozor türüne ait olduğuna inandıkları bir embriyo grubu buldular. Fosilleri bulduklarında, hepsi kıvrılmış, cenin pozisyonundaydılar. Her biri ince bir tabakayla çevriliydi.

Ekip ayrıca yaklaşık 200 milyon yıl önce yaşamış bir tür erken dinozor olan Mussaurus’un korunmuş embriyolarını da inceledi. Bunlar da ince bir dış tabaka ile çevriliydi.

Yumuşak kabuklu yumurtalar

Yale Üniversitesi’ndeki ekip üyesi Jasmina Wiemann, embriyoların etrafındaki tabakaların yumurta proteinlerinin bozulmuş kalıntılarını içerdiğini buldu.

Wiemann, soyu tükenmiş ve yaşayan hayvanlardan 26 çeşit yumurtayı inceledi ve sert kabuklu ve yumuşak kabuklu yumurtaların fosilleştikten sonra iz bırakan farklı protein türlerine sahip olduğunu buldu. Protoceratops ve Mussaurus örneklerini incelediğinde, “her ikisi de yumuşak kabuklu yumurtalarla eşleşti” diyor.

(En Eski Yumurtalar Dinozor Evrimini Gösteriyor)

En eski dinozor yumurtalarının yumuşak veya sert kabuklu olup olmadığını öğrenmek için, Yale Üniversitesi’ndeki ekip üyesi Matteo Fabbri, evrimsel ilişkileri bilinen 112 canlı ve soyu tükenmiş sürüngen ve kuştan gelen yumurtalar hakkında bir bilgi veritabanı derledi. Kertenkeleler ve dinozorlar da dahil olmak üzere birçok grubun ilk üyelerinin yumuşak kabuklu yumurta bıraktığı ortaya çıktı.

Evrimsel ilişkiler

İlk dinozorlar en nihayetinde üç ana grubu meydana getirdi Mussaurus’u içeren sauropodomorflar; Protoceratops’u içeren ornithischianlar; ve Tyrannosaurus rex ve kuşlar gibi büyük et yiyicileri içeren theropodlar.

Fabbri, “Her dinozor dalı bağımsız olarak sert bir yumurta kabuğu geliştirdi.” diyor.

İlk dinozorlar fizyolojilerinde ve davranışlarında daha sürüngendi. Muhtemelen yumuşak kabuklu yumurtalarını sıcak tutmak için gömdüler ve daha sonra onları terk ettiler.

“Dinozorlar bir dereceye kadar düşündüğümüzden daha az kuş gibiydi” diyor Wiemann.

New Scientist. 17 Haziran 2020.

Makale: Mark A. Norell, Jasmina Wiemann, Matteo Fabbri et al. 2020. The first dinosaur egg was soft. Nature.