İlk Defa Domuzlarda Alet Kullanımı Gözlemlendi

Yapılan gözlemler, zekalarıyla tanınan domuzlarda daha önce bilinmeyen yeni bir bilişsel beceriye işaret ediyor.

2015 yılının Ekim ayında, ekolog Meredith Root-Bernstein, Paris’teki bir hayvanat bahçesinde nadir bir domuz ailesini izlediği sırada gözüne bir şey çarptı.

Filipinler’e özgü tehlike altındaki türlerden olan Visaya yaban domuzlarından biri, ağzına bir parça ağaç kabuğu aldı ve toprağı iterek kazmaya başladı.

(Brezilya’daki Maymunlar 3.000 Yıldır Taş Alet Kullanıyor)

Paris’teki Musée de l’Homme’de misafir araştırmacı Root-Bernstein, “Dedim ki, bu çok güzel. Domuzlarda alet kullanımına baktığımda hiçbir şey yoktu.” diyor.

Konuya ilgi gösteren Bernstein, sonraki aylarda davranışları tekrar gözlemlemeye çalışmak için Jardin des Plantes’teki hayvanat bahçesine sık sık geri döndü. Gördüğü şeyin, Visaya yaban domuzlarının genellikle her altı ayda bir yavrularının gelişine hazırlanmak için yaptıkları yuva inşasıyla ilgili olduğunu varsaydı.

Gerçekten de bir sonraki bahar, bir meslektaşı Visaya yaban domuzlarının alanına geri döndü ve dört hayvandan üçünü, yapraklarla dolu toprak çukurdan oluşan yuvalarını tamamlamak için alet kullanırken kaydetti.

Şempanzelerden kargalara ve yunuslara kadar birçok yabani tür alet kullansa da, hiç kimse 17 yabani domuz türü ve evcil domuz da dahil olmak üzere hiçbir domuzda bu fenomeni daha önce bildirmemişti. Özellikle bu domuzgiller ailesinin iyi bilinen zekası düşünüldüğünde, bu durum Bernstein’i şaşırttı.

“Ancak yabani domuzlar çok az incelendiğinden ve çoğu durumda nesli tükenmekte veya kritik olarak tehlikede olduğundan, böyle bir inovasyonun insan gözünden kaçması olağandışı olmayabilir.” diyor Root-Bernstein.

(Şempanzeler ve Maymunlar Taş Çağı’na Girdi)

Bernstein, alet kullanımını incelemenin özellikle büyüleyici olduğunu söylüyor çünkü insanlarla paylaşılan ve aynı zamanda ortak evrimsel tarihi vurgulayabilen bir özellik. “Bizi hayvanlara yaklaştırıyor ve her şeyin bağlantılı olduğunu anlamamıza yardımcı oluyor.”

Olaylar dizisi

Araştırma için, Bernstein ve meslektaşları domuz ebeveynlerini ve iki yavrusunu 2016’da dört kez ve 2017’de yedi kez daha alet kullanırken videoya çekti. Daha kolay kullanılan aletleri tercih edebileceklerini düşünen ekip, alana dört mutfak spatulası da ekledi. ancak bu spatulalardan sadece bir tanesi iki kez kullanıldı.

Ekip, hayvanların, özellikle de anne domuzun yuva oluşturma sürecinin ortasında her zaman alet kullandığını fark etti. Bernstein’a göre bu tutarlılık, domuzların aletlerle toprağı fiziksel olarak hareket ettirebilmesi ile birleştiğinde, alet kullanımı için bilimsel tanımı karşılıyor: “Dinamik bir mekanik etkileşim yoluyla veya bilgi akışına aracılık etmek amacıyla başka bir nesnenin, maddenin, yüzeyin ya da ortamın fiziksel özelliklerini değiştirmek amacıyla serbestçe manipüle edilebilir bir dış nesne üzerinde kontrolün uygulanması.”

Bilim insanları, anne domuzun nasıl alet kullanıldığını öğrenmiş olabileceğini ve bu bilgiyi eşine ve yavrularına aktardığından şüpheleniyor.

Bernstein, veri setinin küçük olduğunu ve bu davranışın, hayvanların vahşi doğada olduğundan farklı hareket etmesine neden olabilecek tutsaklıkta ortaya çıkmış olabileceğini kabul ediyor.

Bununla birlikte Bernstein, esaret kaynaklı davranışların çoğunun volta atmak gibi sık tekrarlarla işaretlendiğini, ancak bu alet kullanımının az olduğunu ve yalnızca yuva inşasının belirli bağlamında meydana geldiğini belirtiyor.

National Geographic. 4 Ekim 2019.

Makale: Root-Bernstein, M., Narayan, T., Cornier, L., & Bourgeois, A. (2019). Context-specific tool use by Sus cebifrons. Mammalian Biology, 98, 102-110.