İlk Çoban Toplulukları Çeşitli Hayvancılık Stratejileri Uyguluyordu

İber Yarımadası’ndaki ilk Neolitik topluluklar, ihtiyaçlarına bağlı olarak aynı sürü içinde farklı beslenme stratejileri uyguluyordu.

Günümüzden yaklaşık 7.200 yıl öncesine Malaga’nın Cueva de El Toro bölgesinde bulunan koyunların beslenme düzeninin incelenmesi, erken Neolitik dönemde Batı Akdeniz’deki hayvancılık yönetimi uygulamalarının şimdiye kadar sanılandan çok daha çeşitli olduğunu gösteriyor.

Bu durum, yarımadanın güneyindeki Neolitik grupların karmaşıklıkları ve bölge genelinde büyük mesafeler kat edebilme yetenekleriyle tanımlanabilecekleri hipotezini güçlendiriyor.

Güney İber Yarımadası’nın çoban toplulukları Neolitik dönemin başında ekolojik ve üretim ihtiyaçlarına bağlı olarak farklı yetiştirme, besleme ve hareket modelleriyle hayvanları için farklı yönetim stratejileri uyguladılar.

Bu bulgu, 7.200 yıl önce Cueva de El Toro’da (Antequera, Malaga) iskan eden ilk çoban topluluklarının beslenme uygulamalarını yeniden oluşturan ve beslenme stratejilerini ve etkileyebilecek sosyoekonomik faktörleri araştırmayı amaçlayan bir çalışma tarafından öne sürülüyor.

(İlgili: Dışkılara Göre, 13.000 Yıl Önce Hayvancılık Yapılıyordu)

Neolitik dönemde İber Yarımadası’ndaki tarımsal ekonomi, günümüzden 7.600 ila 7.400 yıl önce çok hızlı bir şekilde gelişti. Bununla birlikte, özellikle güneydeki ilk Neolitik toplulukların çobanlık stratejilerine ilişkin spesifik bilgiler, bu yönetim uygulamalarının aynı yerde ve bu kadar kısa bir arkeolojik zaman diliminde araştırılmasının zorluğu nedeniyle sınırlı bilgiler veriyor.

Şimdi ise yeni çalışma, yüksek hareketlilik de dahil olmak üzere hayvancılık yönetimi uygulamalarını aynı alanda ve çok kesin bir zaman aralığıyla yeniden yapılandırmayı başardı. Cueva de El Toro’da bulunan sekiz diş örneğinin yüksek çözünürlüklü radyokarbon tarihlemesi ve diş minesindeki kararlı karbon ve oksijen izotoplarının analizi sayesinde, araştırmacılar, İber Yarımadası’ndaki Neolitik yayılım sırasında hayvanların yalnızca 240 yıllık bir süre boyunca mağarada tutulduğunu doğruladılar ve beslenme düzenlerini belirlediler.

Sonuçlar, çoban topluluklarının hayvanları üzerinde sonbahar, kış ve ilkbaharda farklı üreme modelleri uyguladıklarını ve böylece sürülerinin üremesini kontrol ettiklerini gösterdi. Araştırmacılar, ayrıca, çobanların hayvanları yıllık döngü boyunca farklı bitkilerle beslediklerini ortaya çıkardı. Öyle ki bazı hayvanların Yaz aylarında tuzlu bölgelere özgü türleri tükettiği ve farklı rakımlarda ve dağlık alanlarda otlatıldıkları belirlendi. Bu büyük değişkenlik, muhtemelen her koyunun farklı bir şekilde güdüldüğünü ve aynı sürü içinde farklı modellerin uygulanmasının mümkün olduğunu gösteriyor.

Bu keşifler, Batı Akdeniz’de Neolitik dönemin başlangıcında hayvancılık yönetiminde homojenlik olduğu yönündeki önceki algıyı sorguluyor ve Güney İberya’nın ilk Neolitik popülasyonlarının karmaşıklığı hipotezini güçlendiriyor.

Çalışmayı koordine eden araştırmacı Alejandro Sierra, “Bulduğumuz farklı çobanlık stratejileri, son derece hareketli çoban toplulukları olarak kabul edilen Güney İberya’nın Neolitik toplulukları için önerilen ekonomik modele uyuyor” diyor.

Belirlenen değişkenlik, ilk tarım ve çiftçi toplumlarının çeşitli ve ilişkisiz nedenlerle, kaynaklara daha iyi erişim, iklim koşullarındaki değişiklikler veya her bir konumun baskın sosyo-ekonomik özellikleri gibi nedenlerle adaptif bir tepkisi olarak açıklanabilir.

Araştırmanın koordinatörü María Saña, bu anlamda yeni çalışmanın “İber Yarımadası’nda Neolitik dönemin başındaki ilk tarım ve çiftçilik topluluklarının uyum yeteneğini anlamak için daha geniş etkileri olabileceğini” söylüyor.

Autonomous University of Barcelona. 4 Nisan 2024.

Makale: Sierra, A., Navarrete, V., Alcàntara, R., Camalich, M. D., Martín-Socas, D., Fiorillo, D., … & Saña, M. (2024). Shepherding the past: High-resolution data on Neolithic Southern Iberian livestock management at Cueva de El Toro (Antequera, Málaga). Plos one, 19(4), e0299786.