İklim Değişikliği, İnsan Türlerinin Yok Oluşunun Nedeni Olabilir

Ani iklim değişiklikleri, erken dönem insan türlerinin yok oluşuna neden olan önemli bir etken olabilir.

İtalya’daki Napoli Federico II Üniversitesi’nden Pasquale Riva me meslektaşları, iklim değişikliğinin Homo cinsindeki türlerin hayatta kalması üzerindeki etkisini belirlemek için iklim modellemesi ve fosil kayıtlarını kullandılar.

Araştırmacılar, Homo habilis, Homo ergaster, Homo erectus, Homo heidelbergensis, Homo neanderthalensis ve Homo sapiens de dahil olmak üzere son 2,5 milyon yıl içinde yaşayan birkaç türün kalıntılarının 2754 arkeolojik kaydının bulunduğu bir veritabanı kullandılar.

Bu kayıtlar, son 5 milyon yılda sıcaklık, yağış ve diğer hava koşulları verilerini modelleyen iklim emülatörü ile çapraz referans alındı.

(Neandertaller İklim Değişikliğine Nasıl Uyum Sağladı?)

Amaç, her tür için uygun olan iklimsel ortamı (hayatta kalmak için en uygun sıcaklık ve yağış da dahil olmak üzere bir dizi koşul) ve bu ortamların zaman içerisinde ne kadar geniş bir alana yayıldığını belirlemekti.

Ekip, Homo erectus, H. heidelbergensis ve Homo neanderthalensis’in soyları tükenmeden hemen önce, iklimsel niş alanlarının önemli bir bölümünü kaybettiğini buldu.

Raia, ‘’Türler, yaşayacakları geniş bir alan olduğu zaman hayatta kalırlar.’’ diyor. Ancak, yaşanabilir alanlar azaldığında ve coğrafi olarak birbirlerinden izole edilmiş küçük alanlar kaldığında, türler yok olma girdabı olarak bilinen duruma girerler.

Ekip, yaşanabilir alanların azalmasının sebebi olarak ani iklim değişikliklerini öne sürdü. Örneğin, Homo erectus’un yaklaşık 115.000 yıl önce başlayan son buzul dönemde soyu tükendi. Araştırmacılar, bu dönemin, türün yaşadığı en soğuk dönem olduğunu söylüyorlar.

Ekip, Neandertaller için Homo sapiens ile rekabet ortamının da türün yok olması için bir faktör olduğunu, ancak türümüzün varlığı olmasa bile iklim koşullarının değişikliğinin tek başına etkisinin yok oluşa yol açmaya yeterli olabileceğini buldu. Raia, yerel çevrelerini kontrol etme yetisine sahip türlerin bile (kıyafet giymek ve ateş yakmak gibi) iklim değişikliğinin etkilerine duyarlı olduklarını söylüyor.

(Akdeniz’deki Neandertaller İklim Yüzünden Yok Olmadı)

Çalışmada yer almayan araştırmacılara göre, verilerdeki boşluklar iklim değişikliğinin yok olmanın başlıca nedeni olduğu sonucunu tehlikeye atabilir.

Washington DC’deki George Washington Üniversitesi’nden Bernard Wood, Neandertaller dışında incelenen diğer türlere ait neredeyse hiç fosil kanıt olmadığını söylüyor; ‘’Bu taksonlara ait bireyler, mevcut fosil kayıtlarla örneklenmemiş zamanlarda ve mekanlarda yaşadılar. Bir taksonun ilk görüldüğü tarih, taksonun ortaya çıktığı zamanın önemini engelliyor ve en son görüldüğü tarih de taksonun neslinin tükendiği zamanın önemini engelliyor.’’

Avustralya’daki Flinders Üniversitesi’nden Corey Bradshaw, türlerin nesli tükenmeye yaklaştıkça sebebi ne olursa olsun (rekabet, avlanma, veya üreme sorunları) menzillerinin zorunlu olarak azaldığını, bir türün menzili zaten azalmışsa, bu; iklim ortamının da düşüşte olduğuna dair yanlış izlenim verebildiğini söylüyor.

‘’Bizim bildiğimiz hiçbir türün nesli tek bir mekanizmaya bağlı olarak tükenmedi, her zaman bir kombinasyon oluştu. Örneğin, Pleistosen sonlarında pek çok megafauna türü söz konusu olduğunda, insan avcılığı ve iklim değişikliği gibi bir çok etkileşimin etkisi olduğu ortaya çıkıyor.’’

New Scientist. 15 Ekim 2020.

Makale: Pasquale Raia et al.. (2020). Past Extinctions of Homo Species Coincided with Increased Vulnerability to Climate Change. One Earth.