İklim Değişikliği Eski İnsanları Nasıl Etkiledi?

Yapılan çalışma, astronomik kaynaklı iklim değişikliği ile insan evrimi arasında bir bağlantı olduğuna dair net kanıtlar sunuyor.

İklim modellemesi, antropoloji ve ekoloji uzmanlarından oluşan ekip, iyi tarihlendirilmiş fosil kalıntıları ve arkeolojik eserlerden oluşan en kapsamlı veri tabanını, dünyanın son 2 milyon yıllık iklim tarihini simüle eden benzeri görülmemiş yeni bir süper bilgisayar modeliyle birleştirerek, arkaik insanların muhtemelen hangi çevresel koşullar altında yaşadığını belirleyebildi.

İklim değişikliğinin insan evrimi üzerindeki etkisinden uzun süredir şüpheleniliyordu, ancak insan fosillerinin bulunduğu yerlerin yakınındaki iklim kayıtlarının azlığı nedeniyle bunu göstermek zordu. Ekip, bu sorunu aşmak için, arkeolojik kayıtlara göre, insanların yaşadığı zamanlarda ve yerlerde bilgisayar simülasyonlarındaki iklimin nasıl olduğunu araştırdı. Bu, farklı hominin grupları tarafından tercih edilen çevresel koşullarını ortaya çıkardı. Daha sonra ekip, modelde bu koşulların meydana geldiği tüm yerleri ve zamanları aradı ve potansiyel hominin habitatlarının zamanla gelişen haritalarını oluşturdu.

(İlgili: İklim Değişikliği, İnsan Türlerinin Yok Oluşunun Nedeni Olabilir)

Araştırmanın baş yazarı Axel Timmermann, “Farklı arkaik insan grupları farklı iklim ortamlarını tercih etse de, yaşam alanlarının tümü, 21.000 ila 400.000 yıl arasında değişen zaman ölçekleriyle dünyanın eksenindeki sallantı, eğim ve yörünge eksantrikliğindeki astronomik değişikliklerin neden olduğu iklim değişikliklerine yanıt verdi.” diyor.

Bilim insanları, iklim ve insan habitatları arasındaki bağlantının sağlamlığını test etmek için analizlerini tekrarladılar, ancak fosillerin yaşları bir deste kağıt gibi karıştırıldı. İklim değişkenlerinin geçmişteki evrimi, insanların nerede ve ne zaman yaşadığını etkilemeseydi, o zaman her iki yöntem de aynı habitatlarla sonuçlanacaktı. Bununla birlikte, araştırmacılar, karıştırılmış ve gerçekçi fosil yaşlarını kullanırken en son üç hominin grubu (Homo sapiens, Homo neanderthalensis ve Homo heidelbergensis) için habitat modellerinde önemli farklılıklar buldular.

Prof. Timmermann, “Bu sonuç, en azından son 500.000 yıl boyunca, buzul döngüleri de dahil olmak üzere, geçmiş iklim değişikliğinin gerçek sıralamasının, farklı hominin gruplarının nerede yaşadığını ve kalıntılarının nerede bulunduğunu belirlemede merkezi bir rol oynadığını ima ediyor.” diyor.

Araştırma ekibiyle birlikte bu çalışmada kullanılan insan fosilleri ve arkeolojik eserlerin veri setini derleyen İtalya, Università di Napoli Federico II’den Prof. Pasquale Raia, “Ele alacağımız bir sonraki soru, farklı insan türlerinin yaşam alanlarının uzay ve zaman açısından örtüşüp örtüşmediğiydi. Geçmiş temas bölgeleri, potansiyel tür ardışıklıkları ve karışım hakkında çok önemli bilgiler sağlar.” diyor.

Temas bölgesi analizinden araştırmacılar, Neandertallerin ve muhtemelen Denisovalıların yaklaşık 500.000 ila 400.000 yıl önce Avrasya Homo heidelbergensis soyundan türediklerine, ve Homo sapiens’in köklerinin, yaklaşık 300.000 yıl önce Homo heidelbergensis’in Güney Afrika popülasyonlarına kadar uzanabildiği bir hominin aile ağacı çıkardılar.

Çalışmanın ortak yazarı Dr. Jiaoyang Ruan, “Hominin soylarının iklime dayalı yeniden yapılandırılması, genetik verilerden veya insan fosillerindeki morfolojik farklılıkların analizinden elde edilen son tahminlere oldukça benziyor ve bu da sonuçlara olan güvenimizi artırıyor.” diyor.

Yeni çalışma, Güney Kore’nin Aleph adlı en hızlı süper bilgisayarlarından biri kullanılarak mümkün oldu. Daejeon’daki Temel Bilimler Enstitüsü’nün genel merkezinde bulunan Aleph, bugüne kadarki en uzun kapsamlı iklim modeli simülasyonunu tamamlamak için 6 aydan fazla aralıksız çalıştı.

IBS İklim Fiziği Merkezinde deneyleri yürüten araştırmacı Dr. Kyung-Sook Yun, “Model, birkaç yüz sabit diski doldurmaya yetecek kadar 500 Terabayt veri üretti.” diyor.

“Bu, dünyanın son 2 milyon yıllık çevre tarihini kapsayan, buz tabakalarının büyümesine ve azalmasına, geçmişteki sera gazı konsantrasyonlarındaki değişikliklere karşı iklim tepkilerini ve yaklaşık 1 milyon yıl önce buzul döngülerinin sıklığındaki belirgin geçişi temsil eden, son teknoloji ürünü bir iklim modeline sahip ilk sürekli simülasyon.”

Araştırmanın ortak yazarı Prof. Christoph Zollikofer, “Şimdiye kadar paleoantropoloji topluluğu, bu tür sürekli paleoiklim modeli simülasyonlarının tüm potansiyelini kullanmadı. Çalışmamız, insan kökenimizle ilgili temel soruları ele almak için doğrulanmış iklim modellerinin değerini açıkça gösteriyor.” diyor.

Araştırma ekibi, erken insan habitatları ve insan türlerinin kökenlerinin zamanları ve yerleri sorununun ötesine geçerek, insanların son 2 milyon yıl içinde değişen gıda kaynaklarına nasıl adapte olabileceğini de ele aldı.

Çalışmanın ortak yazarı Elke Zeller, “Beş büyük hominin grubunun verilerine baktığımızda ilginç bir model keşfettik. Yaklaşık 2-1 milyon yıl önce erken Afrika homininleri, istikrarlı iklim koşullarını tercih etti. Bu onları nispeten dar yaşanabilir koridorlarla sınırladı. Yaklaşık 800.000 yıl önce büyük bir iklim geçişinin ardından, Homo heidelbergensis çatısı altında bilinen bir grup, çok daha geniş bir yelpazedeki mevcut gıda kaynaklarına adapte oldu ve bu onların küresel gezginler haline gelmelerini, Avrupa ve Doğu Asya’daki uzak bölgelere ulaşmalarını sağladı.” diyor.

Prof. Axel Timmermann, “Çalışmamız, iklimin Homo cinsimizin evriminde temel bir rol oynadığını belgeliyor. Biz buyuz çünkü binlerce yılı aşkın süredir geçmiş iklimdeki yavaş değişimlere uyum sağlamayı başardık.” diyor.

Institute for Basic Science. 13 Nisan 2022.

Makale: Timmermann, A., Yun, KS., Raia, P. et al. (2022). Climate effects on archaic human habitats and species successions. Nature.