Homininler 500,000 Yıl Önce Yırtıcılara Yem Oluyordu

Fas’taki bir mağarada bulunan, homininlere ait 500,000 yıllık bir femur (uyluk) kemiğinin üzerindeki diş izleri ve çatlaklar, büyük bir yırtıcının, olasılıkla nesli tükenmiş bir sırtlanın, kemikleri kemirdiğini gösteriyor. Araştırmacılar diş izlerinin avlanma sonucu mu yoksa leşçillik sonucu mu oluştuğunu bilemiyor.

Franda’daki Ulusal Doğa Tarihi Müzesi’nden araştırmacı Camille Daujeard, büyük ve etobur bir yırtıcının, homininleri avlamasının şaşırtıcı olmayacağını söylüyor.

500.000 yıllık hominin kemiği üzerinde bulunan diş izleri.  Görsel: C. Daujeard

Daujeard LiveScience’a yaptığı açıklamada “Bu dönemde erken insanlar büyük ihtimalle, insanlarla hemen hemen aynı alanda yaşayan büyük etoburlarla, yer ve kaynaklar elde etmek için bir rekabet içindeydi” diyor.

Hominin kemiği, Kazablanka yakınında Grotte à Hominidés isimli bir mağarada 1994 yılında keşfedildi. Mağarada taş aletler yanında, bir hominin olan Homo rhodesiensis ile ceylan ve çakal gibi hayvanlara ait kemikler vardı. Bu kalıntılar, günümüzden 126,000 ila 781,000 yıl önce yer alan Orta Pleistosen dönemine tarihlendi.

Fakat femur kemiği, yakın zamanda araştırmacı Denis Geraads tarafından yeniden keşfedilene kadar incelenmemişti. Kemikler üzerindeki diş izleri ve çeşitli çatlakları merak eden uzmanlar, kemik üzerinde yoğun araştırmalar yaptı. Kemik kalıntısı üzerindeki inceleme, etoburların çiğnediğine işaret eden çatlaklar ve diş izlerini ortaya çıkardı.

Araştırmacılar bu hasara büyük ihtimalle bir sırtlanın neden olduğuna karar verdi. İzlerin görünüşü, büyük ihtimalle ölümden kısa bir süre sonra sırtlanlar tarafından kemirildiğine işaret etse de, sırtlanların insanları avlayıp mı yediği yoksa ölmüş olan insanların leşlerini mi yediği bilinemiyor.

Her halükarda bu araştırma, Orta Plesitosen dönemde, Fas’ın bu bölümünde insanların etoburlar için bir besin kaynağı olduğuna dair ilk kanıt oldu. Araştırma, çevredeki diğer kazılarda bulunan, insanların diğer yırtıcıları avlayıp yediğine dair kanıtlarla da çelişiyor.

Araştırmacılar koşullara bağlı olarak, bu dönemde insanların hem birer avcı/leşçil, hem de tüketilen birer av/leş olmuş olabileceğini öne sürüyor.

Camille Daujeard “Arkaik insanlar ve Kuzey Afrika’da bu dönemdeki büyük yırtıcılar arasındaki karşılaşmalar çok yaygın olmuş olmasına rağmen, bu keşif, etçil hayvanların insanları yediğinin kesin olarak kanıtlandığı az örnekten biri oldu” diyor.

Araştırmacılar diğer büyük etçillerin de insanları yemiş olabileceğini söylüyor. Daujeard “Nesli tükenmiş olan sırtlanlar, Afrika, Avrupa ve Asya’daki mağaralarda devamlı olarak büyük miktarlarda kemik biriktiren tek büyük etçil hayvanlardı. Fakat bu bulgu, homininleri en çok yiyen hayvan oldukları anlamına da gelmiyor” diyor.

Benzer şekilde homininler de yerel etoburları avlıyordu. Daujeard “Homininlerin de toplu halde yaşayan büyük hayvanları öldürmekte, büyük etoburları doğal alanlarından kovmakta, ve hatta bazen bu etoburları da avlamakta oldukça başarılı olduğunu biliyoruz” diyor. Yani hem homininler hem de etçiller hem avcı, hem av, hem de leşleri tüketilen canlılar olabiliyorlardı.

Sırtlan ini olarak kullanılan mağaraların bazılarında da, üstünde diş izleri olan ve insan akrabalarımıza ait olan kalıntılar bulunuyor. Fakat yeni incelenen femur kemiği, bu dönemde, Fas’ın bu bölümünde etçil hayvanların homininleri yediğine dair ilk kanıt oldu.

PLOS One Basın Açıklaması, LiveScience, 27 Nisan 2016
Daujeard C, Geraads D, Gallotti R, Lefèvre D, Mohib A, Raynal J-P, et al. (2016) Pleistocene Hominins as a Resource for Carnivores: A c. 500,000-Year-Old Human Femur Bearing Tooth-Marks in North Africa (Thomas Quarry I, Morocco). PLoS ONE 11(4): e0152284. doi:10.1371/journal.pone.0152284